Search for:
spinner

‘Concertzender krijgt een nieuwe flow’

do 31 jan 2019
Thema: Algemeen

Radio is enorm in beweging, vertelt Concertzender-directeur Sem de Jongh. ‘Bij ons werken allemaal kenners, die zorgvuldig en met expertise 24 uur per dag muziekprogramma’s maken. Gedreven door liefde voor muziek zijn wij altijd op zoek naar nieuwe dingen. Het is onze grote uitdaging om onze zender meer bekendheid te geven. 2019 is erop of eronder.’

De vaste luisteraars weten het: Concertzender is een radiostation dat klassieke muziek, oude muziek, jazz, wereldmuziek, chanson, nieuwe muziek en popmuziek uitzendt, dat zich niet beperkt tot populaire stromingen en dat minder gebaande paden volgt. Directeur Sem de Jongh is van huis uit geluidstechnicus en muziekproducent, hij volgde een opleiding muziekregistratie (Art of Sound)  aan het conservatorium. Hij werkt al sinds 1994 bij Concertzender. Hij begon er als vrijwilliger, werd in 2000 parttimer en in 2009 directeur. Sem: ‘Bij radio komen voor mij de liefde voor muziek en voor techniek samen. Mijn hart ligt bij klassieke muziek en jazz. Ik ben er trots op dat we met zo weinig middelen zoveel moois doen. Ik vind het leuk om mensen enthousiast te maken om met ons samen te werken. Met zoveel muziekliefhebbers en in samenwerking met veel organisaties.’

Concertzender begon 35 jaar geleden als een Amsterdams lokaal station. Daarna kwam de zender landelijk onder dak bij de Publieke Omroep. Sem: ‘Het idee was dat we aanvullend zouden zijn voor Radio 4. Na veel geheen-en-weer moesten we in 2009 weer weg bij de NPO. Daarna zijn we doorgegaan met heel weinig geld, een vrijwilligersstructuur en alleen een betaalde directeur. In 2011 verhuisden we naar Utrecht. Het is geweldig wat we doen, maar onze middelen zijn beperkt. Het is altijd sappelen. Te weinig mensen kennen ons.’

Je zegt: 2019 is erop of eronder.
Sem (lacht): ‘Dat zeg ik elk jaar hoor. We hebben het financieel nu eenmaal niet gemakkelijk. Van 2009 tot 2011 hadden we helemaal geen subsidie, alleen het vriendengeld. Van 2011 tot 2014 werden we gesponsord door Muziekcentrum Vredenburg en zakelijk dienstverlener Conclusion. We hebben zo’n 1500 vrienden en donateurs, die we twee keer per jaar aanschrijven. Daar halen we de helft van onze omzet uit. De donaties proberen we aan te vullen met subsidies en fondsen. Er zijn geen structurele subsidies meer, we moeten het hebben van projectsubsidies. Het is sprokkelwerk. Vorig jaar hebben we een begin gemaakt met sponsors. Wat ons behalve ons eigen enthousiasme op de been houdt is dat er elke dag weer mailtjes komen van luisteraars die zeggen: wat een fantastische zender. Laatst mailde er een Italiaanse luisteraar: “Dit hebben wij niet in Italië, alsjeblieft, ga door, hier heb je 20.000 euro om dit te ondersteunen”. Er is altijd hoop.’

Wie zijn de luisteraars van Concertzender?
‘Eens in de twee jaar doen we een luisteraars-onderzoek onder onze donateurs en we hebben  een online-enquête formulier. Daaruit blijkt dat het vooral veertigplussers zijn. Globaal hebben we drie categorieën luisteraars: de oudere hoogopgeleide cultuurliefhebber die ook veel naar concerten gaat, de specialist (musici en goede amateurs) en de eclecticus, de allesvreter die van alle stijlen houdt. Onze luisteraars zijn betrokken. Via de mail krijgen we ook veel complimenten en kritiek.’

Wat zijn de getallen?
‘We doen geen landelijk luisteronderzoek, want dat is voor ons te kostbaar. Maar we weten dat gemiddeld er zo’n  9.000 à 10.000 mensen per dag luisteren naar de Concertzender. Het is trouwens altijd ongeveer dit aantal geweest. Ik troost mezelf door te zeggen: Dat is toch tien concertzalen vol. Maar als ik mensen tegenkom en over Concertzender vertel hebben ze soms niet van ons gehoord. Ik zou zo graag willen dat onze bekendheid groter wordt en dat muziekliefhebbers in de auto of de trein muziek luisteren nar ons station.’

Wat vind je van de concurrenten?
‘Radio 4 doet goede dingen. Zij hebben van oudsher veel budget om eigen opnames te maken. Maar daar heerst een tendens tot steeds meer spelletjes, veel gepraat, nieuws, actualiteiten en  Wikipedia-feitjes. Ze hebben ook een lastige opdracht: ze moeten de luistercijfers waarmaken. En nieuws helpt daarbij. Dat gaat ten koste van  de diversiteit.

Classic FM is heel populair. Zij hebben 1000 tracks en zenden die de hele dag uit. Mensen vinden dat heerlijk, maar er zijn er ook die zeggen: het komt je op den duur de neus uit. Zij hebben achtergrondmuziek, wij hebben vóórgrondmuziek. Verder hebben we de laatste jaren behoorlijk last van populaire streamingdiensten als Spotify en Apple Music. Eigenlijk zijn die nu onze grootste concurrenten. Alle radiostations hebben daar last van.

Radio 4 wordt ook op zijn budgetten gekort en het effect is dat zij daardoor steeds minder opnames maken en wij dientengevolge steeds meer. Voor ons is dat dus mooi. We werken nu bijvoorbeeld ook intensiever samen met het Muziekgebouw aan het IJ in Amsterdam omdat Radio 4 dat minder doet.’

Hoe wordt er naar radio geluisterd? Welke wetten gelden er? 
‘Mensen zetten op enig moment de radio aan en ze zetten ‘m weer uit als iets hen niet bevalt. De kunst van radiomaken is om zo weinig mogelijk hè-bah-momenten te hebben.  Als er ’s morgens Mendelssohn is geweest en daarna komt er Balkanmuziek, dan is de kans groot dat  luisteraars afhaken. We zijn bezig met een nieuw format met een logischer flow en minder afhaakmomenten.’

Radio is je leven. Wat is leuker? Radio maken of radio luisteren?
Het is inderdaad ontzettend leuk om radio te máken. Daarom bestaan we ook nog, omdat er zoveel mensen zijn die het leuk vinden om radio te maken. Zelf luister ik de hele dag. Ik luister in de auto en in de trein. En ik luister steeds meer naar podcasts. Geklets., mensen die verhaaltjes vertellen. Ik werk veel thuis en heb de hele dag Concertzender aan. Ik luister niet altijd actief. Ik ga actief luisteren wanneer ik getriggerd word. Tijdens het strijken luister ik actief. Bij huishoudelijke taakjes kan ik heel goed luisteren. Naar het themakanaal Jazz en het Bebop-kanaal kan ik bijvoorbeeld heel lang luisteren.’

Wat is je ambitie voor het komend jaar?
‘We gaan onze expertise uitdragen. De boodschap is: de mensen van Concertzender kiezen de mooiste muziek voor u. Verder zijn we net begonnen met podcasts. Die hebben iets meer tekst dan de gewone uitzendingen waar niet meer dan vijf minuten tekst per uur mag.  In onze programma’s is de verhouding tekst-muziek altijd een discussiepunt. We willen veel muziek en weinig woorden. Maar we willen wel laten weten wat er klinkt.  Onze luisteraars willen geen praatprogramma’s. Dus werken we aan een nieuw format voor Concertzender, een nieuwe flow. Overdag klassieke en oude muziek, aan het eind van de middag iets experimenteler, in de vroege avond thematisch, en vanaf 22 uur experimentele muziek uit de jazz en wereldmuziek.’

Door: Lucie Th. Vermij