Genres: Romantiek | Strijkkwartet
Componisten/uitvoerenden: Camille Saint-Saëns | Felix Mendelssohn Bartholdy | Guillaume Lekeu | Joseph Ryelandt
Opnametechniek: Arjan van Asselt
Een zorgvuldige, verfijnde selectie van romantisch gestrijk.
Er kunnen nooit genoeg strijkkwartetten klinken! Het strijkkwartet, een van de grootste ontdekkingen van de achttiende eeuw, is sinds zijn uitvinding door zo’n beetje alle componisten voor zo’n beetje alle mogelijke muziek gebruikt. Wat zet je op een programma als je zoveel hebt om uit te kiezen?
Het Spiegelkwartet zoekt het in de romantiek. Dat begint al bij Felix Mendelssohn. Deze componist hield altijd de communicatie met zijn publiek in het oog. Voor Mendelssohn meestal geen radicale dingen met moeilijke dissonanten of virtuoos vertoon. Maar hij vernieuwt de muziek wel. Zeker in zijn Strijkkwartet nr. 6 in f krijgen we de authentieke Mendelssohn te zien. De componist schreef het kort na de dood van zijn zus en zielsverwant Fanny. Alle gevoelens die hij normaal beknotte komen er nu uit, waardoor hij voor één keer net zo modern als Chopin, Schumann of zelfs Wagner klinkt.
Modern was Camille Saint-Saëns zeker niet. Ja, in het begin, rond de tijd van de Danse macabre, toen zocht hij nog aansluiting bij Duitse avantgardisten als Liszt. Maar hij had een lang leven en ging niet bepaald met zijn tijd mee. Nee, eerder werd hij nog wat ouderwetser. Zoals meer componisten wachtte Saint-Saëns een tijdje met zijn eerste strijkkwartet. In 1899 was het zover. Het gedistingeerde, melancholische Strijkkwartet nr. 1 in e werd geschreven voor de Belgische sterviolist Eugène Ysaÿe, die de eerste viool speelde.
Zeiden we België? Ook de rest van ons programma speelt zich daar af. De jonggestorven Guillaume Lekeu (1870-1894) schreef maar een handjevol werken en nog minder daarvan zijn er uitgegeven. Het strijkkwartet heeft hij daarbinnen ruim bedacht. Zijn Méditation schreef hij op zeventienjarige leeftijd.
Van de andere kant van de taalgrens komt Joseph Ryelandt (1870-1965). Hij had hetzelfde geboortejaar als Lekeu, maar werd iets ouder. We kennen hem vooral van zijn liederen op teksten van Guido Gezelle, maar hij schreef ook instrumentale muziek. Zijn Adagio opus 13 stamt uit 1895. Het is het enige wat overschiet van een vier(?)delig kwartet. Alle andere delen werden later vernietigd; alleen dit langzame deel vond hij goed genoeg voor het publiek.
