Roots & Routes

Zonder ‘traveling’ zou American roots music waarschijnlijk een verzameling eenkennige muziekstijlen zijn geweest. Maar dankzij spoorlijnen, snelwegen en rivieren werden goederen en natuurlijk ook mensen vervoerd. Die mensen namen hun muziek mee. Zo werden verschillende melodieën, lyrics, muziektechnieken, instrumenten en zangstijlen van en naar alle windstreken van de VS gebracht en ontstond de kruisbestuiving tussen al die roots-stijlen.

Een aflevering over reizen dus, met liedjes over weggaan, thuiskomen, hoop en heimwee, en natuurlijk over verlangen.

Playlist

1. Townes van Zandt – Wabash Cannonball – 3:31
   (CD: Townes van Zandt, Road Songs, 1992)
   Townes van Zandt zingt Wabash Cannonball, een populair 19e-eeuws liedje over een fictieve trein. Tussen 1949 en 1971 reed er tussen Detroit en St Louis overigens een echte trein met die naam, genoemd naar het liedje. De zelfdestructieve en jong gestorven Townes schreef de meeste nummers die hij zong trouwens zelf – met melodieën en teksten van grote schoonheid.

2. Jimmie Rodgers, Waiting for a Train, 2:46
   (CD: The Rough Guide to country legends […], 2013)
   Jimmie Rodgers, de ‘Father of Country Music’, zong in 1929 Waiting for a Train. Hij was ‘brakeman’ geweest op de trein (een remmer op de wagons), waar hij zijn andere bijnaam, ‘The Singing Brakeman’, aan dankte. Hij nam de muziek die hij hoorde van andere treinarbeiders, zoals folk ballads en work chants, mee in zijn eigen stijl – weer een teken dat country is voortgekomen uit witte en zwarte muziekstijlen.

3. Junior Parker – Mystery Train – 2:27
   (CD: Junior Parker, James Cotton […], Mystery Train, 1990)
   In Mystery Train van Junior Parker (ook: Lilttle Junior Parker) imiteren drums en tenor saxofoon een op gang komende trein, die hier trouwens staat voor de liefde die komt en gaat. Junior Parker nam het nummer op voor producent en eigenaar van Sun Records, Sam Phillips. De lyrics komen van een nummer van The Carter Family met een andere titel (gebaseerd op een nog ouder, Keltisch liedje). Waar de titel Mystery Train vandaan komt is onbekend. Elvis was één van de velen die het nummer coverden.
4. Sonny Terry and Brownie McGhee – Walk on – 3:17
   (CD: All about Blues, 1999)
   Walk On van Sonny Terry (mondharmonica) & Brownie McGhee (gitaar en zang) heeft een flink wandeltempo. De blues van het duo wordt ook wel Piedmont blues genoemd – hoewel niemand daarvan een eenduidige definitie kan geven. Je zou kunnen zeggen dat het (met zijn ragtime invloeden) wat lichter klinkt dan de Delta blues.

5. Woody Guthrie – Car Song – 01:52
   (CD: Woody Guthrie, This land is your land […]; vol.1, 2004)
   De Amerikaanse auto roept het beeld op van avonturiers en eindeloze highways, maar de auto werd ook het ideale middel voor simpele gezinsuitjes. Country icoon Woody Guthrie schreef er een liedje over: Car Song. “Engine it goes prr-trrppuh…”

6. Johnny Cash – Big River – 2:32
   (CD: Walking the line : the legendary Sun recordings, 2005)
   In het rockabilly Big River (1958) volgen we Johnny Cash langs de lange Mississippi river, van St. Paul in Minnesota naar New Orleans, in Louisiana, zijn geliefde achterna. Kris Kristofferson antwoordde in een kring van country singer songwriters, met ook Johnny Cash in de kring,  desgevraagd dat hij dit het beste country nummer ooit vond.

7. Odetta – Going Home – 2:40
   (CD: Odetta, 7 classic albums […], 2013)
   De stem van Odetta maakt het toch al melancholieke Going Home nóg weemoediger. De melodie werd in 1893 geschreven door de Tsjechische componist Antonin Dvorak die tijdelijk het nog jonge conservatorium van New York leidde. Het was voor zijn 9de symfonie, waarin hij zijn indrukken van ‘de Nieuwe Wereld’ verwerkte. Na Dvoraks dood voorzag een van zijn leerlingen de melodie van tekst en zo ontstond deze mooie folk song.

8. Guy Clark – L.A. Freeway – 4:59
   (CD: Guy Clark, Old No. 1, 1990)
   Reizen is ook een symbool voor bevrijding, zoals in L.A. Freeway van de folk/country singer-songwriter Guy Clark. Deze Texaanse troubadour was net als zijn vriend Townes van Zandt een ‘musicians’ musician’ – hij werd dus vooral bewonderd door andere muzikanten en kreeg – want dat hoort daar min of meer bij – moeilijk voet aan de grond bij de belangrijke radiostations. Hij overleed in 2016.

9. The Band – I Shall be Released – 3:22
   (CD: The Band, Music from big pink, 2018)
   I shall be released, gezongen door The Band, gaat over een ander soort bevrijding, bijvoorbeeld uit de gevangenis, maar bij Bob Dylan (die het schreef) kan het over van alles gaan.

10. Kris Kristofferson – The Pilgrim, Chapter 33 – 3:17
    (CD: The silver tongued devil and I […], 2022)
    Pelgrims reizen al millennia lang naar heilige doelen, naar tempels met profeten of naar kerken met relieken om bij te bidden. The Pilgrim van Kris Kristofferson is niet zo vroom, dat hoor je al in de eerste regels: “See him wasted on the sidewalk, in his jacket and his jeans / Wearin’ yesterday’s misfortunes like a smile.”

11. Alison Krauss, Union Station – Blue trail of sorrow – 3:55(CD: Alison Krauss, Union Station, So Long so Wrong, 1997)
    In Blue Trail of Sorrow, uit 1997, van Alison Krauss en haar geweldige bluegrass band Union Station, gaat het om een spoor van verdriet, dat je kunt volgen of niet.

12. Bonnie Raitt, Jackson Browne – My Opening Farewell – 4:57
    (CD: Bonnie Raitt, Road Tested, 1995)
    Bonnie Raitt zingt My Opening Farewell van Jackson Browne, die op deze live opname meezingt. Het gaat over hoe moeilijk het kan zijn om iemand te vertellen dat je weg wil, en biedt een inzicht: “There’s a train every day, leaving either way. There’s a world you know, there’s a way to go.

13. Ry Cooder – Across the Borderline 6:17
    Cd: Get rhythm, 1987
    Nog zo’n gevoelig nummer is Across the Borderline, van en door Ry Cooder. Over immigranten die hopen een beter leven te vinden in een ander land. Het is de soundtrack van de film The Border (1982).  We draaien de versie waarop de acteur Harry Dean Stanton meezingt. Van Ry Cooder is overigens ook het nummer Available Space, waaruit de openingstune van Roots & Routes afkomstig is.

14. Chuck Berry – Oh Louisiana – 4:30
    (CD: Chuck Berry, Have mercy […], 2010)
    Dit nummer uit 1971 gaat over het terugverlangen naar een plek die als  thuis voelt. Oh Louisiana, van Chuck Berry, klinkt als spijt om het lange wegblijven. Hij kwam zelf overigens uit de staat Missouri, vlak bij St. Louis, waar hij het grootste deel van zijn leven ook woonde.

15. Joni Mitchel – California – 3:50
    (CD: Joni Mitchell, Blue, 1987)
    Joni Mitchell klinkt opgetogen over haar terugkeer naar California, de Amerikaanse staat die de Canadese als ‘home’ beschouwt.

16. Elizabeth Cotton – Freight Train – 2:46
    (CD: The roots of it all : Acoustic blues – The 1950s ; vol.2, 2015)
    We sluiten af met een stukje van Freight Train (geschreven in 1906-’12) van Elizabeth Cotten, die met duim en wijsvingers de sterren van de hemel tokkelt.

Met dank aan: