Componist van de maand december is Carl Philipp Emanuel Bach, de tweede zoon van Johann Sebastian. Carl Philipp Emanuel (1714-1788) werkte vanaf 1734 aan de universiteit van Frankfurt, wara hij vooral instrumentale muziek schreef. Als volleerd musicus wist hij precies wat goede musici konden en wat voor muziek de baas wilde. Tegelijk was hij een componist die rekening hield met de markt, die vroeg om onderhoudende, niet te ingewikkelde muziek. Bach was pragmatisch en stierf zodoende als een rijk man.
Grillig
Carl Philipp Emanuel had een neus voor instrumentatie en hij hield van tempowisselingen, contrasten en grillige harmonische wendingen. Met die eigenschappen gaf hij een muzikale vorm aan een beweging die al bestond in de literatuur: de Empfindsamkeit, met grote aandacht voor nadrukkelijke emoties en heftige gebaren. Daarmee stond hij ver af van het meer gelijkmatige idioom van zijn vader.
Na 1741 trad de componist in dienst van vorst en fluitist Frederik de Grote van Pruisen. Bach schreef vooral kamermuziek en was actief als docent. Diverse pedagogische standaardboeken voor zang en allerlei instrumenten dateren uit Bachs Berlijnse tijd en Carl Philipp droeg niet een steentje maar een steen bij met een boek over klavierspel dat nog lang na zijn dood geraadpleegd werd en dat ons heel veel leert over de uitvoeringspraktijk in het midden van de achttiende eeuw.
Passie voor zang
Carl Philipp had in zijn tijd een grote naam vanwege zijn vocale muziek. Hij schreef maar liefst veertig passies, talloze andere religieuze stukken voor koor plus vele liederen, waarvan sommige een religieus onderwerp hebben. Zijn lied Fürbitte des gekreuzigen Jesu für seine Feinde verscheen in een bundel met religieuze liederen. De melodie is simpel, maar geen volksmuziek. De pianopartij is eenvoudig en vooral ondersteunend. Schubert de liedcomponist moest nog komen.
Tijdens zijn leven was Carl Philipp Emanuel veel bekender dan zijn vader. In de negentiende eeuw was het andersom en de zoon kwam pas weer goed in beeld na 1900.
Luisteren
Elke werkdag vanaf woensdag 4 december 2019 van 16 tot 17 uur.
