Gouden eeuw in klank (Pieterskerk) | Concertzender | Klassiek, Jazz, Wereld en meer
Search for:
spinner

Gouden eeuw in klank (Pieterskerk)

15 mei 2001, Pieterskerk, Leiden

Nederland orgelland. Maar (vroeger) niet tijdens de dienst. Wanneer dan wel?

Een groot verschil tussen Luther en Calvijn was dat de eerste een groot muziekliefhebber was. Zodoende bleef de lutheraanse kerkmuziek rijk voorzien alle muziek die niet direct in tegenspraak was met de nieuwe leer, terwijl calvinisten het moesten doen met eenvoudige psalmen en gezangen – nog niet eens met orgelbegeleiding. Sterker nog: de predikanten wilden de orgels het liefste van de muren slopen!

Daar staken de stadsbesturen een stokje voor. Het orgel moest behouden blijven en dan maar buiten de dienst bespeeld worden. Steden stelden graag een organist aan en deden ook hun best om orgels te stichten, te onderhouden en uit te bouwen. Zo kwam Nederland aan een heuse orgelcultuur.

De meeste zeventiende-eeuwse orgels zijn allang vervangen of eindeloos uitgebouwd. Maar in Leiden hangt er nog eentje, en wel in de Pieterskerk. De oudste delen stammen nog uit de vijftiende en zestiende eeuw, de rest komt voor rekening van Galtus en Germer van Hagerbeer, met iets latere toevoegingen van de grote Duyschot. In 1998 is het orgel door Verschueren gerestaureerd, waarbij ook weer toevoegingen werden gedaan – met respect voor de zeventiende-eeuwse aard van het instrument.

Waar werd zo’n orgel dan voor gebruikt? Ongetwijfeld voor wereldlijke klaviermuziek. Daarvan horen we in dit stukje een paar voorbeelden. Maar misschien ook wel als begeleiding van instrumentale werken. In dit horen we vrome, maar profane liederen over de stad Leiden, madrigalen naar Italiaans model en – toch – een paar religieuze gezangen, van meerdere gezindten. De ouderwetse middentoonstemming van het orgel gaat uitstekend samen met de instrumenten van het Gesualdo Consort.

 

Tra le dolcezze e lire (uit Madrigali a sei voci)
Jan Tollius
Erin Headley (viola da gamba), Stephen Stubbs (orgel, chitarrone), Gesualdo Consort Amsterdam
Gagliarda in d
Heinrich Scheidemann
Bernard Winsemius (orgel)
Bewaert Heer Hollandt en zalicht Leyden
Cornelis Florisz. Schuyt
Bernard Winsemius (orgel), Gesualdo Consort Amsterdam; Erin Headley (viola da gamba), Stephen Stubbs (chitarrone)
O Leyda gratiosa
Cornelis Florisz. Schuyt
Bernard Winsemius (orgel), Gesualdo Consort Amsterdam; Erin Headley (viola da gamba), Stephen Stubbs (chitarrone)
Doen Daphne d'overschoone maeght
anoniem
Bernard Winsemius (orgel)
Het minnenet (in 2 delen)
Cornelis Thymansz. Padbrué
Erin Headley (viola da gamba), Stephen Stubbs (orgel, chitarrone), Gesualdo Consort Amsterdam
Dat ick betovert ben (in 3 delen)
Cornelis Thymansz. Padbrué
Erin Headley (viola da gamba), Stephen Stubbs (orgel, chitarrone), Gesualdo Consort Amsterdam
Twaelfste Kusjen (in 7 delen)
Cornelis Thymansz. Padbrué
Erin Headley (viola da gamba), Stephen Stubbs (orgel, chitarrone), Gesualdo Consort Amsterdam
Serband Mocht ick o Swaentjen eens nevens u baede
Gisbert Steenwick
Bernard Winsemius (orgel)
Lo plango
Cornelis Florisz. Schuyt
Erin Headley (viola da gamba), Stephen Stubbs (orgel), Gesualdo Consort Amsterdam
Il dolce sonno (uit: Madrigali à sei voce)
Jan Tollius
Erin Headley (viola da gamba), Stephen Stubbs (orgel), Gesualdo Consort Amsterdam
Psalm 33: Resveillez vous, chacun fidèle
Jan Pietersz. Sweelinck
Bernard Winsemius (orgel)
O Dieu, mon honneur et ma gloire (deel 1 en 2)
Jan Pietersz. Sweelinck
Erin Headley (viola da gamba), Stephen Stubbs (orgel), Gesualdo Consort Amsterdam
O Jesu splendor (uit: Flammae divinae, liber primus)
Jan Baptist Verrijt
Erin Headley (viola da gamba), Stephen Stubbs (orgel), Gesualdo Consort Amsterdam
O vos omnes (uit: Parnassus ecclesiasticus)
Herman Hollanders
Erin Headley (viola da gamba), Stephen Stubbs (orgel), Gesualdo Consort Amsterdam
Veni sancte spiritus (uit: Moduli trium vocum, e sacris bibliis plerique omnes desumpti
Jan Tollius
Stephen Stubbs (orgel), Gesualdo Consort Amsterdam
Fantasia nr 3 in g
Jan Pietersz. Sweelinck
Bernard Winsemius (orgel)
Erravi sicut ovis (uit: Cantiones Sacrae, opus 1)
Carolus Hacquart
Stephen Stubbs (orgel), Erin Headley (viola da gamba), Gesualdo Consort
close
Om deze functionaliteit te gebruiken moet u zijn. Heeft u nog geen account, registreer dan hier.

Maak een account aan

Wachtwoord vergeten?

Heeft u nog geen account? Registreer dan hier.

Pas het wachtwoord aan