Mariama

De naam van de muziekstijl juju heeft niets te maken met het Engelse woord juju, in de betekenis van tovenarij. Van oorsprong is het een Yoruba woord, waarvan de betekenis iets met gooien te maken heeft. De juju muziek is dan ook typisch Yoruba muziek en wordt gekenmerkt door het gebruik van meerdere talking drums, een Hawaï- of wel pedal-steelguitar en een shekere. Dat laatste is een heel grote kalebas met een net met harde zaden eromheen. De juju musicus die als eerste de Yoruba percussie toevoegt, zoals de talking drums, is Ebenezer Remilekun Aremu Olasupo Obey-Fabiyi, die zich Chief Commander Ebenezer Obey laat noemen. Hij is op 3 april 1942 geboren in Idogo, in Ogun State, niet ver van de grens met Bénin. Hij was getrouwd met Lady Evangelist Juliana Obey-Fabiyi en zelf gebruikte hij vaak christelijke spirituele thema’s in zijn muziek. Sinds 1990 beperkt hij zich uitsluitend tot Nigeriaanse gospelmuziek.

De Hawaï steel guitar is geïntroduceerd in de juju muziek door Dele Abiodun. Deze is geboren in 1948 in Sobe, Bendel State, dus van afkomst geen Yoruba. Toen hij op school zat, was hij, als drummer, leider van de schoolband. Hij verlaat de middelbare school als hij het geld voor zijn school fees gebruikt om de bus naar Accra te nemen, waar hij gaat studeren aan Nkrumah’s Young Pioneer School of Music. Hij speelt basgitaar bij Ghanese highlife bands en keert daarna terug naar Lagos, waar hij in 1969 zijn eigen band opricht, “Sweet Abby and the Tophitters ’69”. Hij ontwikkelt zijn eigen stijl muziek, een mengsel van highlife en juju. Op een tour, in 1974 in Engeland, begint hij de Hawaï gitaar te bespelen, die daarna gangbaar wordt in juju. Na terugkeer in Nigeria geven zijn fans hem de bijnaam Admiral. Zijn band heet dan “Admiral Dele Abiodun and His Top Hitters Band”.

King Sunny Ade is op 22 september 1946 geboren in Oshogbo in Osun State, als Sunday Adeniyi Adegeye. Hij behoort tot een koninklijke familie, en daardoor draagt hij de titel Omoba. Hij verlaat zijn middelbare school in Ondo town, onder het voorwendsel te gaan studeren in Lagos, maar daar begint hij zijn muzikale carrière bij “Moses Olaiya’s Federal Rhythm Dandies”, een highlife band. In 1967 vormt hij zijn eigen band, de “Green Spots” en in 1974 richt hij zijn eigen platenlabel op, “Sunny Alade Records Company”. Hij maakt diverse tours door Afrika, Europa, USA en Canada. Daardoor is hij een van de populairste artiesten uit Nigeria geworden. Hij is ook een van de machtigste personen in Nigeria, waar hij vele bedrijven bezit. Hij is zelfs in 1980 een carrière begonnen in Hollywood en hij heeft gespeeld in enkele Nollywood films.

Tot 1982 was het gebruik bij juju musici om op een LP-kant alle nummers non-stop aan elkaar te spelen. Er staan dan weliwaar 6 titels per kant op de plaat, maar er wordt in hetzelfde ritme doorgespeeld. Als in 1982 Sunny Ade voor het eerst een album wereldwijd uitbrengt, wordt hem duidelijk gemaakt dat dit niet zou aanslaan bij het Westerse publiek. Tegen de zin van Sunny Ade wordt de muziek opgedeeld in tracks. De plaat blijkt een groot commercieel succes.

Ook de in 1955 geboren Omoba Segun Adewale is lid van een koninklijke familie uit Oshogbo. Omdat zijn vader zich verzet tegen zijn muzikale carrière, vertrekt Adewale naar Lagos en daar ontmoet hij I.K. Dairo. In 1977 vormt Adewale, samen met Shina Peters, de groep “Sir Shina Adewale & His Superstars International”.

I.K. Dairo is in 1930 in Offa, Kwara State, geboren als Isaiah Kehinde Dairo. Zijn vader had een trommel voor hem gemaakt toen hij 7 jaar oud was. Die trommel neemt hij mee als hij naar Ijebu-Jesa gaat om daar te werken als kapper. Hij gaat experimenteren met trommelen en begint zich te interesseren in juju muziek. In 1942 gaat hij bij een band spelen en in 1960 wordt hij bekend met de band “Blue Spots”. Hij speelt niet alleen Yoruba muziek, hij experimenteert met diverse traditionele muziekstijlen en ritmes en speelt zelf, behalve gitaar en slagwerk, ook een electrisch versterkte accordeon.

Ook in buurland Bénin woont, langs de grens met Nigeria, een Yoruba volk, de Anago. Ook zij maken juju muziek en hebben plaatjes uitgebracht. Zo speelt Akambi Eletu-Etu met zijn ensemble “Irede-Band Juju de Porto-Novo” muziek in juju stijl.

Met dank aan Gerrit Kalsbeek en ook aan Barbera Schuil, voor het beschikbaar stellen van haar Afrikaanse LP’s.

1. Sunny Ade & His African Beats: Ma Jaiye Oni, 5:42, Componist: Sunny Ade
   LP Juju Music, 1982, Island Records 204 770-320
2. Chief Commander Ebenezer Obey & His Inter-Reformers Band: Edumare A Dupe, 9:10, Componist: E. Obey
   LP Operation Feed The Nation, 1976, DECCA WAPS 338
3. Sunny Ade & His African Beats: Kama Sise Fun Onise, 3:33, Componist: Sunny Ade
   LP Juju Music, 1982, Island Records 204 770-320
4. Admiral Dele Abiodu & His Top Hitters Band: Kama Sise Fun Onise, 7:50, Componist: Admiral Dele Abiodu
   LP Original Super 8, 1977, Olumo Records ORPS 66
5. I.K. Dairo & His Blue Spots: Iyawo Oniwakiwa, 2:54, Componist: I.K. Dairo
   45 RPM Iyawo Oniwakiwa, 1962, Decca 45-NWA 5040
6. I.K. Dairo (M.B.E.) & His Blue Spots: Baba Dami Lare, 2:50, Componist: I.K. Dairo
   45 RPM Baba Dami Lare, 1969, Decca ‎94.503
7. Sir Shina Adewale & His Superstars International: Edumare A Mbe, 7:20 Componist: Segun Adewale
   LP Superstar Verse 3, 1978, WelKadeb Records WKLPS 3
8. King Sunny Ade: Congratulations, 6:11, Componist: Andrew C. Frankel
   CD Seven Degrees North, 2000, MESA 91100-2
9. Irede-Band Juju de Porto-Novo: Ayipada Ilè Benin, 5:01, Componist: Akambi Eletu-Etu
   45T Mono IB 001
10. Sunny Ade & His African Beats: E Kilo F’Omo Ode, 17:17, Componist: Sunny Ade
    LP VOL 1, 1974, Sunny Alade Records SALPS 1