Thema

  
Olga Solovjeva speelt de Suite van Herman Galynin uit 1945, met de delen Toccata, Intermezzo, Dans, Aria en Finale.
Mieczysław Weinberg componeerde in 1944 zijn Kinderliederen op gedichten van de Pools-Joodse dichter Itzjok Lejb Perez, met Sjolem Aleichem grondlegger van de moderne jiddische literatuur. Sjostakovitsj haalde hem in 1943 naar Moskou vanuit Tasjkent, waar Weinberg sinds de oorlog verbleef en was getrouwd met Natalja Vovsi, de dochter van regisseur-acteur Solomon Michoëls. De delen zijn: Introductie, de deegrol, wiegelied, de jager, op de groene bergheuvel en verdriet (brief van een wees).
Biograaf Krzysztof Meyer rekent het 3de Strijkkwartet uit 1946 tot de grootste prestaties van Sjostakovitsj. De pianist en pedagoog Konstantin Igoemnov schreef na de première: “Deze mens ziet en voelt het leven duizend maal dieper dan wij andere musici allemaal bij elkaar.” Ook de componist zag het als een van zijn meest geslaagde werken, zoals hij in 1950 schreef aan leerling Edison Denisov.
Krzysztof Meyer: “Het was de laatste schakel van een prachtige keten van composities die op een of andere manier thematisch waren verbonden met de oorlog, het kwaad en het geweld.” U hoort hetzelfde Beethoven Kwartet dat het werk op 16 december 1946 in Moskou in première bracht.
‘De Val van Berlijn’ is een monumentale 2-delige Mosfilm-productie uit 1949 van de Georgische regisseur Michail Tsjaureli. De film behoort tot de “artistieke oorlogsdocumentaires” die de bovenmenselijke heldenrol van de ‘Verchóvni’, Supremo Stalin bezingen. De passende tekst werd geleverd door Jevgeni Dolmatovski, die Sjostakovitsj tegen het lijf liep in de trein van Moskou naar Leningrad. De dichter strikte hem voor de muziek bij deze en andere sovjetpropaganda op zijn teksten. Dirigent Kirill Kondrasjin herinnerde zich dat Sjostakovitsj hem in die tijd toevertrouwde: “Momenteel werk ik aan filmmuziek. Het is erg dat het zover moest komen. Mocht u ooit zoiets moeten doen, doe het dan alleen in het geval van uiterste nood!” In de finale staat Stalin, gespeeld door Michaíl Gelováni, tussen de mensen, op het vliegveld van Berlijn om zijn troepen te feliciteren met de eindoverwinning (foto).

Meer over de alleruiterste nood waarop Sjostakovitsj zinspeelde tegen Kondrasjin in een volgende ‘Oorgetuige’.
Meer blijdschap nu van Sergej Prokofjev, die in 1945 zijn ‘Ode aan het Einde van de Oorlog’ schreef. De componist schreef dat hij hiermee “de komst van de vrede wilde verheerlijken” en “het genoegen van vredige arbeid en de pathos van de vernieuwing”. Een alibi voor een onorthodoxe bezetting zonder strijkers met acht harpen, vier piano’s, drie tuba’s, drie saxen en een uitgebreide koper- en blaassectie. Het orkestreren kostte Prokofjev meer tijd dan de compositie zelf van deze muzikale equivalent van een ‘stalinski tort’, een sovjetbarokke wolkenkrabber.
Wij besluiten met ‘Zoloesjka neemt  me ertussen’ uit de film ‘Zoloesjka’, Assepoester, uit 1947. Soliste is hoofdrolspeelster Janina Zjejmo. Voor zover de tijd het toestaat zingt zij daarna nog ‘Lief kevertje’.
1. Herman Hermanovitsj Galynin (Toela 30.3.1922 – Moskou 18.7.1966).
Suite (1945): 1) Toccata, 2) Intermezzo, 3) Dans, 4) Aria, 5) Finale.
Olga Solovjeva, piano.
Toccata TOCC 0076.
2. Mieczysław Weinberg  (1919-1996).
Kinderliederen opus 13 (1944): 1) Introductie, 2) De deegrol (‘Breytele’), 3) Wiegelied (‘Viglid’), 4) De jager (‘Der jeger’), 5) Op de groene bergheuvel (‘Oyfn grinem bergele’) en 6) Verdriet (‘Der yesomyes brivele’).
Olga Kaloegina, sopraan. Dmitri Korosteljov, piano.
Toccata TOCC 0078.
Dmitri Dmitrijevitsj Sjostakovitsj (1906-1975).
3. Strijkkwartet nr. 3 in F opus 73 (1946), aan het Beethoven Kwartet: 1) Allegretto, 2) Moderato Con Moto, 3) Allegro Non Troppo, 4) Adagio, 5) Moderato.
Beethoven Kwartet: Dmitri Tsyganov, Vasili Sjirinski, viool. Vadim Borisovski, altviool. Sergej Sjirinski, cello.
Doremi DHR-7911-5.
4. Muziek bij Michail Tsjaureli’s film ‘De Val van Berlijn’ opus 82 (1949-1950): 1)  Intro deel 1, 2) Een prachtige dag, 3) Aljosja bij de rivier, 4) Stalins tuin, 5) Aljosja en Natalja in het veld – Aanval, 6) Hitlers receptie, 7) In het verwoeste dorp, 8) Voorwaarts!, 9) Intro deel 2, 10) Appèl – Nachtoffensief, 11) Bestorming van de Seelov-hoogte, 12) U-Bahn-station onder water gezet, 13) De ultieme slag om de Reichstag – Kostja’s dood, 14) Joesoefs dood – Het rode vaandel, 15) Stalin op het vliegveld van Berlijn, 16) Finale: Stalins speech, hereniging van Aljosja en Natalja.
Moskous Jongenskoor, Capella en Symfonieorkest olv. Adriano.
Marco Polo 8.223897.
5. Sergej Sergejevitsj Prokofjev (1906-1975).
Ode aan het Einde van de Oorlog, opus 105 (1945).
Groot USSR Omroepsymfonieorkest olv. Leonid Nikolajev.
Consonance 81-5008.
6. Antonio Spadavekkia (1907-1988).
‘Zoloesjka neemt me ertussen’ en ‘Lief kevertje’ uit de film ‘Zoloesjka’ van Nadezjda Kosjeverova en Michail Shapiro (1947).
Janina Zjejmo (1909-1987).
Velikije i Nepovtorimyje MKM 152.