In dit programma staat de cello centraal.
De cello werd ontwikkeld in Italië in het laatste kwart van de 17e eeuw. Na de eeuwwisseling verbreidde het zich over Europa en werd het een concurrent voor de viola da gamba.
In dit programma horen we twee soloconcerten en een trio voor drie cello’s.
Het eerste werk is een celloconcert van Carl Friedrich Abel, die tegenwoordig vrijwel uitsluitend bekend is als gambavirtuoos en componist van muziek voor de viola da gamba. Hij bespeelde echter ook de cello en het celloconcert dat we gaan horen, dateert van 1759, dus nog vóór zijn vertrek naar Engeland.
Giuseppe Felice dall’ Abaco werd tot cellist opgeleid; ook zijn vader, Evaristo Felice, was cellist van beroep. Hij studeerde in Italië en trad daarna in dienst van de keurvorst van Bonn. Hij kreeg de gelegenheid als cellovirtuoos door Europa te reizen en trad als zodanig onder andere in Wenen en Londen op. Zijn oeuvre bestaat vrijwel geheel uit muziek voor cello; we horen één van twee trio’s voor drie cello’s.
De laatste componist is in Nederland enigszins bekend geworden door zijn verbintenis met het huis van Oranje. Christian Ernst Graf was een aantal jaren in dienst van het hof in Rudolstadt, maar na diverse conflicten werd hij uit het gebied verbannen. In 1757/58 trad hij in dienst van stadhouder Willem V en zijn echtgenote Anna van Hannover. Van Graf zijn twee celloconcerten bekend, die technisch veeleisend zijn.
Carl Friedrich Abel (1723-1787)
1. Concert voor cello, strijkers en bc in Bes (WK 52)
Gulrim Choï, cello. Ensemble Diderot olv. Johannes Pramsohler
(cd: “Cello Concertos from Northern Germany” – Audax Records ADX 11200, 2022)
Giuseppe Clemente dall’Abaco (1710-1805)
2. Trio voor 3 cello’s nr 2 in Bes
Tiefsaits (Anna Reisener, Alma Stolte, Mirjam-Luise Münzel, cello)
(cd: “À Tre – 18th Century Cello Trios” – Da Vinci Classics C00943, 2024)
Christian Ernst Graf (1723-1804)
3. Concert voor cello en orkest nr 2 in D
Klaus-Dieter Brandt, cello. L’Arpa festante olv. Christoph Hesse
(cd: Christian Ernst Graf, Carl Friedrich Abel, “Cello Concertos and Sinfonias” – Ars Produktion ARS 38 068, 2010)
aanvulling:
Giuseppe Clemente dall’Abaco
4. Capricio voor cello solo nr 4 in d
Mirjam-Luise Münzel, cello
(cd: zie 2)
Afbeelding: Paulus Constantijn la Fargue (1729-1782) – Gezicht op de Dagelijkse Groenmarkt te Den Haag (1764) (Den Haag zoals het was)
