Componisten/uitvoerenden: Olivier Messiaen | Robin de Raaff
Opnametechniek: Sabrina ter Horst
Messiaens Quatuor pour la fin du temps is een ontzagwekkend stuk muziek. Gelukkig is er ook ruimte voor lichtere stukken.
Olivier Messiaen schreef zijn Quatuor pour la fin du temps in de oorlog, tijdens de Duitse bezetting. Sterker nog: hij schreef het terwijl hij in Oost-Europa geïnterneerd zat. Ondanks de barre omstandigheden – en de niet zo vriendelijke houding van de nazi’s tegenover moderne muziek – kon de première in het kamp doorgaan. Sindsdien is het werk nooit van het repertoire verdwenen.
Hoewel het verleidelijk is om in oorlog en bezetting door een wreed regime het ‘einde der tijden’ te lezen, is dit in de eerste plaats een uiting van Messiaens katholieke geloof. Het einde der tijden komt er, wanneer weet alleen de Allerhoogste, en hoe het eruit zal zien gaat ons verstand te boven. Maar de mens kan er zich wel een voorstelling van maken. Zeker als hij, zoals Messiaen, de kunst tot zijn beschikking heeft. God en de hemel zijn bij Messiaen nooit zoetsappig. Altijd komen ze in extremen tot ons: extreem langzaam of snel, extreem luid of zacht, extreem dissonant of op een stralende Fis-groot-drieklank. Het ondenkbare wordt denkbaar in dit zo volstrekt unieke kwartet, en de aloude religie staat met twee benen in de twintigste eeuw.
Voor de pauze komen andere componisten aan het woord. Robin de Raaff heeft zijn kwartet Un visage d’emprunt (‘een geleend gezicht) gebaseerd op het meesterwerk van Messiaen. Kelly Marie Murphy brengt ons in een heel andere wereld. Zij ziet de briefkaartachtige schoonheid van haar eigen omgeving. Deze idylle brengt ons tussen al het hemelse geweld even respijt.
