Hasjkivenu

In de Uilenburgersjoel te Amsterdam zijn regelmatig concerten. Normaal gesproken hebben die geen religieus karakter, maar we zijn nog steeds in een synagoge en daar mogen we best aan herinnerd worden. Dat gebeurt in elk geval door de titel: die is onmiskenbaar Hebreeuws, en wordt normaal alleen door belijdende joden begrepen.

Het programma is overigens niet zo joods. De titel slaat slechts op het laatste stuk, een strijkkwartet van de Amerikaanse Nederlander Jeff Hamburg. De twee andere componisten hebben geen relatie met het jodendom en ook het werk dat we van ze horen komt niet echt uit die hoek.

Ruth Crawford Seeger is een geval apart. Zoals wel meer vrouwelijke componisten heeft ze niet zoveel geschreven. Als vrouw kon je eeuwenlang hoogstens op amateurbasis componeren – er waren immers kinderen op te voeden en andere vrouwendingen te doen. Maar de muziek die ze geschreven heeft – wow. Met stukken als haar Strijkkwartet kan ze mee met de grootste vernieuwers van haar tijd. In vooruitstrevendheid doet Seeger niet onder voor een Henry Cowell of een John Cage. Na de oorlog zou Elliott Carter hoorbaar door dit kwartet beïnvloed raken.

André Caplet is weer een ander verhaal. Deze Fransman was tijdgenoot en vriend van Claude Debussy, en als dirigent verantwoordelijk voor veel orkestraties van diens muziek. Dat is ook zijn grootste aanspraak op bekendheid, want Caplets eigen muziek heeft altijd in de schaduw van zijn kompaan gestaan. Misschien had hij zich beter thuis gevoeld bij de volgende generatie, die van de neoclassici. Met zijn ingetogen expressie en klare structuren heeft Caplet wel wat weg van Poulenc.