Op zijn Bachkoningsfluitjes

Een orgel is een kast met blaasinstrumenten die worden aangestuurd met een klavier. Een combinatie van fluit(en) en piano, zou je kunnen zeggen. Met een beetje fantasie heeft die concert dus veel te zoeken op het Internationaal Orgelfestival.

We horen – vast niet toevallig – de meester van het orgel, Johann Sebastian Bach, met twee prelude-fugaparen, maar ook met een fluitsonate. Geen gewone fluitsonate, waarin het klavier niets anders te doen heeft dan begeleiden, maar een sonate met concertant klavier. Bach, die dit werk voor het Collegium Musicum schreef en ongetwijfeld zelf aan het klavecimbel zat, nam natuurlijk geen genoegen met een dienende rol.

Carl Philipp Emanuel Bach, misschien wel de grootste van de vier componerende Bachzonen, trad in dienst van de Pruisische koning Frederik de Grote. Deze man was, zoals bekend, verzot op de fluit. Het is dan ook niet zo gek dat Emanuel veel fluitmuziek te schrijven had. In zijn fluitsonate krijgt het klavier wél een dienende rol. Niettemin was Emanuel, net als zijn vader, in de eerste plaats klavierman. In zijn Vrije fantasie in A horen we de muziek die hij het liefste schreef; de muziek ook die het meest rechtstreeks uit zijn hart komt.

Klavierman was ook Johann Gottfried Müthel, tijdgenoot en geestverwant van Carl Philipp Emanuel Bach. Zijn muziek hoor je hoogst zelden – hij draagt dan ook geen bekende achternaam die hem in onze tijd van dienst kan zijn.

Voor dit concert is gekozen om de klavierpartijen op fortepiano te spelen, in plaats van op klavecimbel. Voor de generatie van de jonge Bach en Müthel is een normale keuze. Voor Johann Sebastian is het weer eens wat anders. Vader Bach stond sceptisch tegenover het nieuwe instrument, maar toen hij op latere leeftijd, op bezoek bij Emanuel, de nieuwste fortepiano’s mocht proberen, werd hij toch wel enthousiast.