Componisten/uitvoerenden: Dmitri Sjostakovitsj | Erik Satie | Franz Liszt | Luigi Boccherini | Reinbert de Leeuw
Opnametechniek: Wijnand de Groot
Vera Beths, Anner Bijlsma en Reinbert de Leeuw in één concert. Dat hebben we niet elke dag.
Om te beginnen zijn Anner Bijlsma en Reinbert de Leeuw inmiddels overleden. Maar zonder gekheid: het is bijzonder als we zulke gerenommeerde musici op de band kunnen zetten. Extra reden dus om dit concert eens te beluisteren.
De vier musici – sopraan Tannie Willemstijn is de vierde – doen Sjostakovitsj. Niet de eerste muziek waarmee je De Leeuw associeert. Maar ach, de voorvechter van de avant-garde werd ook beroemd als pianist van Satie en Liszt, dus zijn smaak is breed genoeg. Een beetje hetzelfde geldt voor Anner Bijlsma. Die kennen we vooral van oude muziek, maar hij deed heus wel meer dan alleen Bach en Boccherini. Bij Sjostakovitsj treffen deze grootheden elkaar als het ware in het midden.
De werken van Sjostakovitsj’ die hier klinken horen tot het indringendste wat hij heeft geschreven. In zijn grote werken moest hij verplicht optimistisch en voor iedereen begrijpelijk zijn, met zijn kamermuziek bemoeide het regime zich minder intensief. Zo kon Sjostakovitsj zich van zijn persoonlijke, zwartgallige kant laten zien en bovendien – voorzichtig – aan het experimenteren slaan. Het Tweede trio in e-klein is een in memoriam voor de geleerde Ivan Sollertinski, een vriend van Sjostakovitsj. De twee andere stukken stammen uit de late jaren zestig. De Tweede vioolsonate in G werd geschreven voor David Oistrakh. De Zeven romances naar Alexander Blok zijn bijzonder pikant. De gelegenheid waarvoor ze geschreven werden was het vijftigjarige jubileum van de Oktoberrevolutie in 1967. Tijd voor revolutionaire, feestelijke, tot daden aansporende muziek, zou je zeggen! Deze liederen zijn het tegendeel: ze zijn pessimistisch en slepen zich moeizaam voort. Sjostakovitsj kwam ermee weg. Hij was intussen, na een carrière van veertig jaar, een instituut geworden. Hem vertelde je niet meer hoe je moest componeren.