za 10 juni 2023, 23:00 uur – The Art of the Improvisers.
De Amerikaanse componist, arrangeur, theoreticus, pianist, drummer en bandleider George Russell (1923-2009) had een moeilijk te overschatten invloed op een aantal jazzmuzikanten, en daarmee op de ontwikkeling van jazz. In 1953 verscheen zijn boek Lydian Chromatic Concept of Tonal Organization, waarin hij een uitgewerkte theorie presenteert over de verhouding toonladders (horizontaal, melodie) en harmonie (verticaal, akkoorden). Miles Davis, John Coltrane, Bill Evans en anderen waren direct geïnteresseerd. Russells theorie opende een weg naar modale jazz.
Op zijn baanbrekende debuutalbum The Jazz Workshop uit 1957 horen we Russells composities in een sextetbezetting, met onder meer trompettist Art Farmer en pianist Bill Evans.
Surpasses any musical knowledge I’ve been exposed to” (Ornette Coleman) is een van de vele enthousiaste reacties van jazzmuzikanten op Russells muziektheorie. En zelfs in het domein van de gecomponeerde kunstmuziek klonken gelijkluidende stemmen, zoals die van de Japanse componist Toru Takemitsu: “I’ve been strongly influenced by the Lydian Concept, which is not simply a musical method – we might call it a philosophy of music, or we might call it poetry.” Het meesterwerk ‘Kind of Blue’ van Miles Davis, en het eveneens legendarische ‘Giant Steps’ van John Coltrane – beiden uit 1959 – zijn doordrongen van Russells ideeën.
Russell heeft voor zijn stukken op The Jazz Workshop voldoende aan een korte speeltijd om zijn punt te maken. Negen van de twaalf titels blijven onder de vier minuten. Vanaf de eerste maten zijn ze boeiend. En je denkt ook al gauw: waar gaat dat heen… De centrale delen, met de improvisatiechorussen voor de solisten, zijn relaxter. Concerto for Billy the Kid is een vehikel, een frame, voor pianist Bill Evans. Evans speelt hier, evenals in de andere stukken, sterk percussief.
Naast de vijf stukken van The Jazz Workshop hoort u werk van Russell uitgevoerd door de orkesten van Dizzy Gillespie, Buddy DeFranco, Artie Shaw, en een groot orkest onder leiding van Russell zelf.
Kortom: een rijk gevuld programma dat het verdient om uiterst geconcentreerd te worden beluisterd!
Wordt vervolgd. Details in De Gids.
The Art of the Improvisers – Bert Broere
