Van 17 tot en met 20 april 2025 vond het Roadburn Festival voor heavy underground muziek plaats in Tilburg. Een verslag van Mark van de Voort.
‘Alles is nieuw, niets is oud.’ Een gevleugelde uitspraak die te horen was tijdens de paasdienst in Vaticaanstad. Een adagium dat zeker ook geldt voor de jaarlijkse heavy hoogmis Roadburn. Het Tilburgse muziekfestival voor heavy underground muziek vond dit jaar uitgerekend plaats tijdens de paasdagen. Roadburn luidt gewoontegetrouw het muzikale voorjaar in met vooruitstrevende zijpaden van oudere bands en spannende muziekavonturen van nieuwe acts. Roadburn laat de muziekgrenzen nog verder links liggen. Het is een festival dat zich keer op keer durft te herdefiniëren, en het publiek groeit vanzelf mee. Tijdens het vierdaagse festival (17 t/m 20 april) klonk er avantgarde-metal, progressieve rock, warmbloedige wereldmuziek, recht-uit-het-hart folk en zelfs swingende minimal music. Heavy is muziek vol bitterzoete melancholie, schurende emoties, pijnigende uithalen en verloren verlangens. Kortom: passiemuziek in alle toonaarden.
Daverend startschot
Ronduit inspirerend was het startschot van Roadburn op de donderdag. In de kleine zaal van poppodium 013 passeerde een hele reeks acts die allemaal met hartstocht naar nieuwe wegen zoeken. De Chinees-Amerikaanse muzikant Lane Shi graaft diep in haar psyche onder haar pseudoniem Otay:Onii. Achter de piano ontsteekt ze in furieus gezang waarin ze geen enkele emotie beteugelt. De vrijheid van de jazz à la Nina Simone en de rauwe energie van avantrock (denk aan stemacrobaat Diamanda Galás) klinken door in haar muziek. Het schuurt en krast maar de passie is oprecht en onvergetelijk. De komende twee jaar presenteert Roadburn nog meer projecten met Lane Shi.
De Amerikaan Toby Driver verraste vervolgens met zijn trio Alora Crucible. Driver toont zich een gedreven bespeler van de hammered dulcimer (hakkebord). Vergezeld door violist Timba Harris en toetsenist Ana Cristina Pérez spelen ze dromerige, ambient instrumentals. Filmische muziek doordrenkt van weemoed, die herinneringen oproept aan het werk van ambient-grootheden als Harold Budd.
Hoogtepunt van de dag was het optreden van de Britse formatie Ex-Easter Island Head. Het viertal kruist ideeën uit de minimal music met invloeden uit de postrock en ambientmuziek. Op slagwerk en zogenaamde mallet guitars (liggende gitaren waarvan de snaren met slaghamertjes en strijkstokken bespeeld worden) creëren de ex-paaseilanders een waarlijk bezwerende trip. In hun trance-achtige stukken hoor je invloeden van minimalistische instrumentenbouwers als Glenn Branca, Arnold Dreyblatt en Phil Dadson (van de Nieuw-Zeelandse formatie From Scratch). Maar liefhebbers van slagwerkspektakel, sfeervolle filmmuziek en stevige rock kunnen ook bij Ex-Easter Island terecht.
Niet snel daarna betraden de legendarische Nederlandse postpunkers The Ex het podium. Aangevuurd door gitaartweeling Terrie Hessels en Andy Moor bewijst het viertal moeiteloos op Roadburn thuis te horen. Hun aanstekelijke speelplezier en vlijmscherpe riffs brengen de hele zaal in beweging. Ze spelen werk van hun nieuwe album ‘If Your Mirror Breaks’, waaronder hun instant classic ‘The Apartment Block’. Mooi om te zien dat zanger Arnold de Boer (sinds 2009 de nieuwe frontman) zo krachtig in zijn rol is gegroeid. Zo’n vrolijke noot kan heavy Roadburn gerust meer gebruiken.
Samenwerken
Roadburn inspireert musici ook om unieke samenwerkingsprojecten te presenteren. Ronduit spiritueel en in de geest van de paasdagen was het optreden van De Mannen Broeders. De Zeeuwse bard Tonnie Dieleman en de Belgische metalgrootheid Colin H. van Eeckhout (van Amenra) hielden een heuse eredienst. Terwijl Dieleman wijze woorden prevelt, draait Van Eeckhout hypnotische drones uit zijn draailier. Het is een fascinerend gezicht, zeker als er nog een vrouwenkoor aanschuift. ‘U bent moeder, ik ben kind’ zingen ze allen in het prijsnummer ‘Onze lieve vrouwe’. Zalvende muziek die ieder evangelisch hart sneller doet kloppen, maar op Roadburn ook veel indruk achterliet.
Een hartstochtelijke preek kun je ook overlaten aan de activistische dichter en muzikante Moor Mother (Camae Ayewa). Samen met de visionaire postmetalband Sumac laat Moor Mother er geen gras over groeien. De waarheid over deze verrotte, schijnheilige wereld moet eruit. Krijsende metal kruist de klaterende degens met venijnige spoken word. Hun gezamenlijke, net verschenen album ‘The Film’ zou zomaar een van de platen van het jaar kunnen worden.
Het Amerikaanse experimentele metalduo The Body sloeg de handen ineen met de nog experimentelere muzikante Felicia Shen alias Dis Fig. Als een bezeten sjamaan leidt Shen de dans in deze broeierige, meedogenloze performance. Verstilder was het uitzonderlijke optreden van dreampopduo Midwife (Madeline Johnston) en Vyva Melinkolya (Angel Diaz). Hun uiterst sfeervolle liedjes roepen de zoete zucht naar affectie en sensitiviteit op. Muziek om verliefd op te worden. Want daar staat Roadburn ook voor. Niet alleen snoeiharde gitaarmuziek die klinkt als verschroeid rubber, stoere mannenpraat en stoffige drukke wegen, maar ook Roadburn als weemoedige on-the-road-muziek voor eenzame autoritjes, dromerige zielen en verlaten, verregende straten.
Duistere folkmuziek
De door het leven getekende melancholie hoort bij Roadburn. Sinds een paar jaar programmeert het festival daarom ook opvallend sterke folkacts. Vorig jaar stond het Ierse gezelschap Lankum nog op het festival, nu pakte Roadburn uit met een zeldzaam optreden van landgenoten ØXN. Twee leden van Lankum – de bezielde zangeres Radie Peat en producer John Spud Murphy – kregen in ØXN gezelschap van zangeres/toetsenist Katie Kim en slagwerker Eleanor Myler. ØXN’s intieme optreden was een van de hoogtepunten van Roadburn 2025. In ØXN smelten de stemmen van Kim en Peat samen tot een hemels geheel. ØXN is net wat experimenteler dan Lankum, wat resulteert in gothic folkliedjes met een duister elektro-ambient randje. Buitengewoon was de vertolking van traditional ‘Cruel Mother’, maar ook hun interpretatie van Scott Walkers langgerekte, spooky ‘Farmer in the City’ raakt je diep in het gemoed.
De Canadese Ora Cogan viel weer op met psychedelische folkliedjes met een country-snik. Haar meanderende songs zitten vol verrassende harmonische wendingen en poëtische vergezichten. Een opmerkelijk talent dat wacht om ontdekt te worden door een groot label.
Oudgediende Patrick Walker gaf een solo-optreden in een volgepakte jazzclub Paradox. Met zijn band 40 Watt Sun excelleert Walker in repetitieve, zich traag ontvouwende rocksongs. Het is muziek om je helemaal in te verliezen. Zijn droeve stem snijdt zoals altijd door merg en been. Tijdens zijn solo-optredens geeft Walker nog meer gewicht aan zijn diepweemoedige songs, zoals ‘Until’, ‘Carry Me Home’ en ‘The Spaces in Between’.
Helemaal out-of-the-box was het optreden van de Britse band Tristwch y Fenywod. Hun Welshe naam betekent zoveel als de Droefheid van Vrouwen. Het trio (basgitaar, slagwerk en citer/zang) overdondert de kleine zaal van 013 met hun heerlijk bevreemdende, gruizige mix van gothic folk (denk aan Dead Can Dance) en do-it-yourself postpunk. Spil van de band is de charismatische transgender-frontvrouw Gwretsien Ferch Lisbeth. Tijdens het optreden spreekt ze haar ongenoegen uit over de nieuwe, voor transgendervrouwen diep beledigende wetgeving in het Verenigd Koninkrijk. Het immer enthousiaste Roadburn-publiek -overgewaaid uit de hele wereld – beloont haar toespraak met een overdonderend applaus. Half mei toert de band Tristwch y Fenywod overigens nog door Nederland.
Gierend slotakkoord
De slotzondag van Roadburn vond plaats op Eerste Paasdag. Mooi moment voor legende Michael Gira – frontman van epische dronerockers Swans – om zijn laatste powerpreken over het publiek uit te storten. De inmiddels 71-jarige Michael Gira is niet in opperbeste paasstemming. Knorrig neemt hij plaats op zijn stoel, terwijl hij zijn hondstrouwe secondant Kristof Hahn bits toesnauwt en gitaarmateriaal op de grond smijt. Ook de geluidsman krijgt er van langs, als hij niet snel genoeg de juiste tijd meldt. Al veertig jaar teert donderprediker Michael Gira op controverse, weggestopte pijn en ongemak. Zijn muziek en teksten barsten uit de voegen van hoogspanning. De fucks en god damns zijn ook nu weer niet van de lucht. De bekrompen tijdsgeest mag weer eens gefileerd worden. Ook zijn nieuwe Swans-songs voelen weer akelig actueel aan. Er klinkt veel uitgekleed songmateriaal van het nieuwe (en misschien wel laatste) Swans-album ‘Birthing’ dat eind mei verschijnt. Zeker het persoonlijke ‘I Am a Tower’ en zijn intens gezongen classic ‘God Damn The Sun’ hakken erin.
De Japans-Engelse formatie Bo Ningen sloot Roadburn 2025 voor mij af met een positieve vibe. Met enorm veel energie vertolken ze hun psychedelische klassieke album ‘Line The Wall’. Alsof ze hopen dat Roadburn 2025 nooit mag eindigen, rekken ze de laatste song op tot epische lengte. Een tollende, onophoudelijke climax dendert door de zaal, gitaren gieren, zaallichten flitsen extatisch en zanger Taigen Kawabe slingert zijn beweeglijke lichaam in alle bochten. Dat is nog eens een slotakkoord. Amen.
Mark van de Voort
Meer informatie
