De Amerikaanse pianist Lennie Tristano is dinsdag 19 juni te horen in ‘Jazz Piano’. Tristano ontwikkelde zich tot het boegbeeld van de blanke ‘cool jazz’ zoals die in de jaren 1950 in de VS ontstond als tegenhanger van de zwarte bebop. Zijn koele, bijna mathematische wijze van improviseren was nog niet eerder vertoond – en heeft met Bach te maken.
Pianist, componist en leraar Lennie Tristano leefde van 1919 tot 1978 en werd geboren in Chicago uit een Italiaans immigrantengezin.
Blind
Hoewel hij vanaf zijn geboorte blind was, bekwaamde hij zich in pianospel en muziektheorie aan het American Conservatory.
Bebop
Toen zijn belangstelling voor jazzmuziek werd gewekt, verhuisde hij in 1946 naar New York. Aanvankelijk sloot hij zich aan bij de bebopscene. Incidenteel speelde hij met saxofonist Charlie Parker en trompettist Dizzy Gillespie.
Cool jazz
Later ontwikkelde Tristano zich tot een voorloper van de ‘cool jazz’ met een meer intellectuele benadering en een minder hilarisch geluid.
Men gebruikte meestal bestaande akkoordenschema’s, waarbij de oorspronkelijke melodie soms werd vervangen door een eigen virtuoos thema.
J.S. Bach
Zijn rechtlijnige timing op de piano doet ook denken aan het idioom van J.S.Bach.
Nieuwe opnametechniek
In 1955 brak Tristano door met de lp ‘Lennie Tristano’, die veel opzien baarde omdat er sprake was van een nieuwe technische aanpak.
Bas en slagwerk werden vooraf opgenomen en Tristano speelde later zijn improvisaties in. Ook in zijn solostukken werd ‘overdubbing’ toegepast, wat tot tamelijk complexe muziek leidde.
In 1962 nam hij de lp ‘The New Tristano’ op. Deze wordt beschouwd als één van de meest vernieuwende soloalbums ooit.
Hierbij speelde ‘overdubbing’ geen rol meer. Tristano’s linkerhand fungeert nu als een lopende bas met improvisaties in de rechterhand, waarbij de technische perfectie nog steeds verbazingwekkend is.
Invloed
Lennie Tristano heeft nooit een groot publiek bereikt, maar zijn volgelingen zoals pianist Sal Mosca en de saxofonisten Lee Konitz en Warne Marsh, waren zonder hem ondenkbaar geweest.
Uitzendingen in Jazz Piano:
- dinsdag 19 juni, 21.00-22.00 uur
- maandag 25 juni, 17.00-18.00 uur
- vrijdag 29 juni, 13.00-14.00 uur