Klankbron 114 Koto, de Japanse citer Een Klankbron over de Koto, de Japanse citer, in al zijn vormen van de Ichigenkin de eensnarige vorm van de koto, de tondori de ainu 5 snarige citer, de wagon de zes snarige citer die in Shinto rituelen gebruikt wordt tot de gebruikelijke 13 en 17 snarige koto die als Japans nationaal instrument beschouwd wordt. Tonkori We beginnen deze klankbron met de tonkori en het stuk met de titel ‘de kraanvogels zijn weer gekomen deze lente’. Deze een vijfsnarige Ainu citer is afkomstig van Sachalin, dat ooit deels Japans was maar tegenwoordig van Rusland is en waarvan de meeste Ainu’s verdreven zijn naar Japan. Terwijl de tonkori in 1961 alleen nog maar voorkwam in Musea heeft het recentelijk een opvallende come back gemaakt en is het een symbool geworden van de Ainu identiteit. De tonkori heeft sterke overeenkomsten met de wagon, de zes snarige citer die gebruikt wordt in Shinto rituelen. U zult daar een voorbeeld van horen op het eind van deze klankbron. Koto Klassiek Maar eerst een aantal klassieke koto stukken gespeeld op een 13 snarige koto. ‘Yu-Gao’, de kalebas, is een compositie uit het begin van de 17de eeuw van Yaezake Kengyo.  Het vertelt een verhaal van prins Genji waarin zijn geliefde doodgaat door een slechte wind veroorzaakt door een eerdere geliefde die gestorven is aan een gebroken hart toen Genji haar aan de kant schoof. Het wordt gespeeld en gezongen door Sinichi Yuize en is afkomstig van een LP uit 1955. Het wordt gevolgd door een ander klassiek stuk over een strandplevier. Het werd gecomponeerd door Yoshizawa Kengyo in de eerste helft van de 19de eeuw. Het geeft een impressie van het strand, de vogels en de golven van de zee en de gedachten erbij aan de tijdloosheid. Het stuk wordt gezongen en gespeeld op twee koto’s en een kokyu, een luit die gestreken wordt. Modern Dan komt een moderne compositie voor drie koto’s met 13 en 17 snaren getiteld ‘Een zinnebeeld voor Japanse muziekinstrumenten’ waarin gespeeld wordt met stilte, zachtheid, stereo effecten en disharmonieën. Het is een compositie van Toshiya Sukegawa die ook naam gemaakt heeft als muziekmaker van elektronische en ambient muziek. De vier seizoenen Dan komt de Ichigenkin, een eensnarige koto gespeeld door Chiseko Yokota. De gezongen tekst is afkomstig uit koto compositie de vier seizoenen van Yatsuhashi Kengyo, de bekendste koto componist uit de 17de eeuw. De gebruikte tekst geeft een impressie van de kou in de winter. Het wordt gevolgd door Yaegoromo een compositie van Ishikawa uit het begin van de 19 eeuw voor de luit de Shamisen. Het werd gearrangeerd voor koto door Yaezaki Kengyo. De tekst gaat over de vier seizoenen, hun kleding en de daarbij horende gevoelens. Het lied wordt begeleid door een koto, een shakuhachi (fluit) en een shamisen (een luit). Shinto Tot het einde van de uitzending kunt u luisteren naar een opname van een Shinto ritueel in Tokyo in de Kunaisho tempel in 1954. Tijdens dit ritueel waarbij rituele dansen uitgevoerd worden, wordt ook een wagon gebruikt, een zes snarige citer. Dat wordt gezien als de oorspronkelijke Japanse citer terwijl de koto geïmporteerd werd uit China of Korea in de zevende of achtste eeuw. De wagon is ontstaan volgens de Japanse verhalen uit zes bogen door wiens geluid de zonnegodin uit haar grot tevoorschijn kwam. Het instrument wordt alleen nog gebruikt bij Shinto rituelen. Playlist   01 To Kito Ranran                                                           1’05 Cranes have come again his spring Kanaya Eijiro – Tonkori CD A Collection of Unique Musical Instruments Music of Japanese People 10 Seven Seas KICH 2030, tr 15, 1991   02 Yu Gao                                                                       8’24 Gourd Kengyo Yaezake – comp Shinichi Yuize – Koto, voice LP The Japanese Koto Cook 1132, B2, 1955   03 Chidori No Kyoku                                                      13’01 Yoshizawa Kengyo – comp (19th century) Inogawa Koji – voice, koto Mishina Masayasu – koto Yokoi Mitsue – kokyu (bowed lute) CD Music of the Koto JVC World Sounds JVC VICG-5358, tr 3, 1994 Recorded Heizo Yoda, Fumio Hattori, Naruto Imaizumi at Victor Aoyama Studio, Tokyo   04 Image pour instruments Japonais                              6’24 Toshiya Sukegawa – comp Mikiko Haga – Koto Tomiko Yoshikawa – Koto Toshi Fujita – Koto LP Japon éternel Ensemble des Instruments Traditionnels du Japon Arion ARN 33 234, B1, 1974 recorded by Claude Morel   05 Fuyu No Miyabi                                                          6’12 Winter Grace Yokota Chiseko – voice, ichigenkin (one string koto) CD A Collection of Unique Musical Instruments Music of Japanese People 10 Seven Seas KICH 2030, tr 9, 1991   06 Yaegoromo                                                                19’16 Ishikawa – comp (for voice and shamisen 1804, rearranged by Yaekazi also for koto) Setsuko Kakui – Voice Mitoko Kitahara – Koto Sumiko Goto – shamisen (lute) Kozan Kitahara – Shakuhachi (flute) CD Japon Jiuta Ensemble Yonin no Kaï (Tokyo) Ocora C 580069, 1998, tr 1 Recorded by Michel Lepage, Claude Jubier, Paris 1979   07 Azuma Asobi                                                              3’55 Religious Dance-songs Musicians of Kunaisho, Tokyo Ise The ensemble consists of one solo singer and player of the shakubyoshi ( 2 pieces of hardwood struck against each other as percussion instrument), 4 chorus singers, one koma-bue player (transverse flute), one hichiriki (oboe) player and one wagon (six string cither) player and 10 dancers. LP The Music of Japan Record V Shinto Music Bärenreiter-Musicaphon BM 30 L 2016, A 1 (begin) Published in 1966 as part of the Unesco Collection – A musical anthology of the Orient 16 recorded by Eta Harich-Schneider 30-5-1954