Wereldmuziek, verzameld en uitgezocht door Pieter de Rooij, met deze aflevering een diversiteit aan gamelanklanken!
De uitzending start met een fragment uit een live-optreden uit 1994, van de welbekende IJslandse zangeres Björk. In de uitvoering van haar lied One Day betrekt zij de Indiase tabla, en -heel verrassend- een gamelanensemble. Dat levert een prachtig klankresultaat op.
Gamelan is de voornaamste traditionele muziekstijl van Indonesië en gamelan is ook de verzamelterm die gebruikt wordt voor de instrumenten waarop die muziek wordt gespeeld. De gamelanmuziek van de eilanden Java en Bali is wereldwijd het meest bekend. De term gamelan is afgeleid van het woord gamel, wat kloppen, slaan of hameren betekent. Een gamelanensemble bestaat uit voornamelijk slaginstrumenten, zoals metallofoons, liggende en hangende gongs, xylofoons en drums. Daarnaast horen bij een gamelanorkest ook fluiten en strijkinstrumenten. Wereldwijd zijn muziekliefhebbers zeer gefascineerd door de mooi geordende, gelaagde bronsmetalen klank van het gamelanorkest.
In deze uitzending zijn gamelanklanken te horen in drie verschillende muzikale omgevingen.
- Het in voorjaar 2025 verschenen album Ashira. Hierop staan hedendaagse composities van de Deense slagwerker Jan Kadereit, geschreven voor een Balinees gamelanorkest. Het Balinese gamelanorkest Salukat speelt deze stukken, en componist Kadereit neemt hierbij zelf af en toe plaats achter z’n drumstel.
- Muziek uit de Amerikaanse speelfilm The Ice Storm uit 1997, van de bekende Taiwanese regisseur Ang Lee. Het verhaal van The Ice Storm speelt in 1973 en gaat over twee naburige upper class families in upstate New York omstreeks Thanksgiving, waarbij jong en oud zich overgeeft aan escapisme, seksuele verkenningen en alcohol- en drugsgebruik, wat helaas leidt tot een tragische afloop. De Canadese componist Mychael Danna componeerde een fraaie score bij dit drama, waarbij hij aan het westers orkest gamelaninstrumenten toevoegt die zeer bepalend zijn voor de sfeer van de muziek.
- Tot besluit van de uitzending een prachtig stuk dat z’n oorsprong vindt in Javaans hofgamelanrepertoire van in de twaalfde eeuw, dus van zo’n negenhonderd jaar geleden. Het is getiteld Kombang Mara, wat zoiets betekent als de hommel komt dichterbij. De zangeres die te horen is in deze opname uit 2004 is Nyi Cendani Raras.
Speellijst
- Titel: One Day (fragment) – 1:11
Uitvoerenden: Björk en gamelanensemble
Componist: Björk
MTV Unplugged, 1994 - Titel: Kampana – Vibration, Trembling – 6:25
Uitvoerenden: Jan Kadereit, Gamelan SalukatComponist: Jan Kadereit
Album: Ashira
Label en jaar: One World Records JKONE25, 2025 - Titel: Mamdi – 6:21
Uitvoerenden: Jan Kadereit, Gamelan Salukat
Componist: Jan Kadereit
Album: Ashira
Label en jaar: One World Records JKONE25, 2025 - Titel: Bike Kiss (Alternate Version) – 0:55
Uitvoerenden: niet vermeld
Componist: Mychael Danna
Album: Music From The Motion Picture Soundtrack The Ice Storm
Label en jaar: Velvel VEL-79713-2, 1997 - Titel: Bathroom Visit – 1:37
Uitvoerenden: niet vermeld
Componist: Mychael Danna
Album: Music From The Motion Picture Soundtrack The Ice Storm
Label en jaar: Velvel VEL-79713-2, 1997 - Titel: Drive – 0:55
Uitvoerenden: niet vermeld
Componist: Mychael Danna
Album: Music From The Motion Picture Soundtrack The Ice Storm
Label en jaar: Velvel VEL-79713-2, 1997 - Titel: Pick-Up Paul – 2:30
Uitvoerenden: niet vermeld
Componist: Mychael Danna
Album: Music From The Motion Picture Soundtrack The Ice Storm
Label en jaar: Velvel VEL-79713-2, 1997 - Titel: Dinner – 0:22
Uitvoerenden: niet vermeld
Componist: Mychael Danna
Album: Music From The Motion Picture Soundtrack The Ice Storm
Label en jaar: Velvel VEL-79713-2, 1997 - Titel: Walk Home – 0:40
Uitvoerenden: niet vermeld
Componist: Mychael Danna
Album: Music From The Motion Picture Soundtrack The Ice Storm
Label en jaar: Velvel VEL-79713-2, 1997 - Titel: Finale – 9:24
Uitvoerenden: niet vermeld
Componist: Mychael Danna
Album: Music From The Motion Picture Soundtrack The Ice Storm
Label en jaar: Velvel VEL-79713-2, 1997 - Titel: Kombang Mara – 26:17
Uitvoerenden: Nyi Cendani Raras (zang), muzikanten van STSI (conservatorium in Solo, Java) en van Kraton/Paleis Surakarta/Solo
Componist: trad.
Album: Gamelan Of Central Java – VI. Kraton Surakarta
Label en jaar: Felmay – FY 8103, 2004
