Het Strijkkwartet

Na het uitermate omvangrijke en toentertijd als hoogst modern ervaren Strijkkwartet opus 74, is het volgende strijkkwartet van Max Reger, in Es-gr.t. (opus 109) uit 1909 enigszins getemperd van toon. Dat wil niet zeggen dat de gebruikte technieken minder complex zijn, maar wel dat deze werken als lyrischer worden ervaren. Prachtig is het hymnische thema van het Larghetto. Hierin is Reger op z’n best. Ingetogen, bijna huiselijk, als klinkend product van de gegoede burgerij van het Duitse keizerrijk.

In 1910, het jaar nadat Weberns Fünf Sätze voor strijkkwartet en Schönbergs Fünf Orchesterstücke voltooid werden, begon Alban Berg aan zijn Strijkkwartet opus 3. Met dit tweedelige werk (Langsam en Mässige Viertel) rondde hij zijn studie bij Schönberg af. Zijn leermeester bleef echter kritisch en erkende pas veel later, na diens dood: “Reeds uit Bergs vroegste composities, hoe onvolmaakt die ook waren, kon men twee aspecten afleiden. Ten eerste, dat muziek voor hem een taal was waarin hij zich inderdaad wist uit te drukken. Ten tweede: een overdaad aan warmte en gevoel… En, als alle jonge, begaafde mensen in die tijd, was hij doordrenkt met muziek; hij leefde in muziek.”