Muziek van Franco en TPOK Jazz, geselecteerd door Kees Schuil uit zijn verzameling Afrikaanse LP’s.
De zanger François Luambo Luanzo Makiadi wordt geboren op 6 juli 1938. Zijn moeder heeft een marktkraam in Ngiri-Ngiri, een wijk in Léopoldville, het tegenwoordige Kinshasa. Om klanten te trekken speelt de kleine François op een mondharmonica en op andere instrumenten.
In 1955, op 17-jarige leeftijd, vormt hij een band, die speelt in de OK Bar in Kinshasa en in 1956 krijgt deze band de naam OK Jazz. Hijzelf wordt dan meestal Franco genoemd. Omstreeks 1961 bestaat de band uit meer dan 20 leden en de naam wordt veranderd in “Tout Puissant OK Jazz”, de “Almachtige OK Jazz”, afgekort TPOK Jazz.
In 1961 komt de zanger en componist Simaro Masiya Lutumba bij OK Jazz. Hij heeft heel lang bij de band gespeeld, soms ook als bandleider. Hij staat bekend als “Le Poète”, de dichter van de band.
In 1971 begint president Mobutu met zijn programma “Authenticité”, waarbij hij de naam van het land, “Congo-Kinshasa”, verandert in Zaïre, en zijn eigen naam in “Mobutu Sese Seko Kuku Ngbendu wa Zabanga”. Franco levert ook een bijdrage aan “Authenticité” door zijn eigen naam te veranderen in “L’Okanga La Ndju Pene Luambo Luanzo Makiadi”.
In 1974 komt de saxofonist en componist Empompo “Deyesse” Loway bij TPOK Jazz. En in 1977 haalt Franco de gehandicapte zangeres M’Pongo Love bij zijn orkest. Empompo Loway heeft deze zangeres in 
1975, toen zij 19 jaar oud was, overtuigd haar baan op te geven om een zangcarrière te beginnen, waarbij hij haar veel geholpen heeft bij het schrijven van haar muziek. Zo zijn twee nummers op het eerste album van M’Pongo Love, “L’Afrique danse avec M’Pongo Love”, gecomponeerd door Empompo Loway. M’Pongo Love wordt één van Africa’s meest populaire zangeressen.
In 1980 beëindigen Empompo Loway en M’Pongo Love hun samenwerking. Loway gaat een andere jonge zangeres helpen: Vonga Ndayimba, bekend onder haar artistennaam Vonga Aye.
Franco is inmiddels één van Congo’s rijkste burgers geworden. Hij investeert in vastgoed in België, Frankrijk en Congo. Zijn band brengt gemiddeld 4 albums per jaar uit.
Een bekend nummer op het repertoire van TPOK Jazz is “Chérie Bondowé”. Dit is een compositie van Mayaula Mayoni, een befaamd oud-voetballer in Congo, die herhaaldelijk door Franco uitgenodigd is om tot zijn band toe te treden. Hij heeft zich echter beperkt tot het schrijven van songs voor TPOK Jazz. En af en toe speelde hij mee met het orkest. “Chérie Bondowé” wordt aanvankelijk verboden in Congo, omdat het gaat over het leven van een prostituée gezien vanuit haar gezichtspunt. Maar het nummer wordt eerst uitgebracht in Brussel en vindt vandaaruit zijn weg naar Congo.
In 1978 brengt Franco zelf 2 nummers uit die door de procureur-generaal in Congo aanstootgevend geacht worden. Franco, Simaro en enkele andere bandleden worden veroordeeld tot gevangenisstraf, maar 2 maanden later worden ze weer vrijgelaten, na protesten op straat.
Op 9 mei 1987 treedt Franco met zijn orkest op in de Vechtse Banen in Utrecht. (In het programma Mariama van 26 juni 2020 – van Stan Rijven – is een opname uit dit concert te horen vanaf 34’: Mariama 26 juni 2020; Franco & TPOK Jazz, Vechtse Banen.) Hij is dan echter al verzwakt door de ziekte AIDS, en hij kan tijdens het concert maar af en toe zingen. Op 12 oktober 1989 overlijdt hij in een ziekenhuis in Brussel.
Met dank aan Muziekweb in Rotterdam.
En ook met dank aan Barbera Schuil, voor het beschikbaar stellen van haar Afrikaanse LP’s.
- Franco Orchestre O.K. Jazz: Nganda Maboke Naboyi, 4’35
LP L’Afrique Danse N° 6, 1968, african 360.006 - Franco Orchestre O.K. Jazz: Yo Mabali Tapale, 3’46
LP L’Afrique Danse N° 6, 1967, african 360.006 - TPOK Jazz & Simaro: Cedou, 7’18
CD Franco & Le T.P.O.K. Jazz & Simaro, 1993, Sono CD 36520 - M’Pongo Love: Bileli, 5’12
LP L’Afrique danse avec M’Pongo Love, 1977, african 360.102 - Elo Music & Empompo Loway & Vonga Aye: Moninga, 7’04
LP Empompo Deyesse, 1986, ASL ASLP 1009 - Franco de Mi Amor & Le T.P.O.K. Jazz: Lolaka 8’57
LP Keba Na Matraque Vol 4, 1981, EDIPOP PRODUCTION POP 04 - Franco & TPOK Jazz: Kimpa Kisangameni, 9’58
LP Chez Rythmes Et Musiques À Paris, 1984, EDIPOP PRODUCTION POP 032 - Mayaula Mayoni: Chérie Bondowe, 3’38
Single Zebi 001, 1975, african M 001 - Franco & le TPOK Jazz: 5 Ans Ya Fabrice, 12’13
LP Chez Fabrice À Bruxelles, 1983, EDIPOP POP 027
Samenstelling:
