Mariama | Concertzender | Klassiek, Jazz, Wereld en meer
Search for:
spinner

Mariama

vr 7 okt 2022 20:00 uur

Muziek uit Congo-Kinshasa, met Franco en T.P.O.K. Jazz, geselecteerd door Kees Schuil uit zijn verzameling Afrikaanse LP’s.

 

De zanger, gitarist en componist François Luambo Luanzo Makiadi wordt geboren op 6 juli 1938 in Sona-Bata, 80 km ten Zuiden van Kinshasa. Zijn moeder heeft een marktkraam in Ngiri-Ngiri, een wijk in Léopoldville, het tegenwoordige Kinshasa. Om klanten te trekken speelt de kleine François op een mondharmonica en op andere instrumenten. In 1955, op 17-jarige leeftijd, vormt hij een band, die speelt in een bar in Kinshasa, waarvan de eigenaar Oscar Kashama heet. Die bar heet OK Bar, naar de initialen van de eigenaar. Als Kashama hoort dat de bandleden discussiëren over een mogelijke naam voor hun orkest, stelt hij voor de band naar zijn bar te noemen en in 1956 krijgt de band de naam OK Jazz.

François Luambo Makiadi wordt meestal eenvoudig aangeduid met Franco.

Franco componeert ook veel van de nummers van de band, maar het merendeel van de nummers uit de eerste jaren van het orkest is gecomponeerd door Mulamba Joseph Mujos. De afkorting M.J., in het nummer “Motema na M.J.” staat voor de naam van deze zanger. Een andere compositie van hem, “Jalousie ya nini na ngai”, behoort tot de oudste nummers van de band. Het is destijds eerst verschenen op 78 toeren.

Omstreeks 1961 bestaat de band uit meer dan 20 leden en de naam wordt veranderd in “Tout Puissant OK Jazz”, de “Almachtige Oscar Kashama Jazz”, afgekort TPOK Jazz. Tot de musici die OK Jazz oprichten behoren, behalve Franco, ook Jean Serge Essous, Édouard Nganga en Vicky Longomba. De laatste 3 verlaten de band in 1960. De klarinettist en saxofonist Jean-Serge Essous en de zanger Édouard Nganga, bijgenaamd “Ganga Édo”, gaan dan naar Brazzaville om het orkest Les Bantous de la Capitale op te richten. Vicky Longomba keert in 1962 terug naar TPOK Jazz.

In tegenstelling tot wat de naam TPOK Jazz doet vermoeden, speelt de band geen Jazz, maar vooral Rumba en andere Cubaanse ritmes, met invloeden van traditionele Afrikaanse muziek. De band zingt meestal in de Congolese taal Lingala en zelden in het Frans. Wat de band verder populair maakt is dat hun teksten over alledaagse zaken gaan die de bevolking aanspreken.

In 1971 begint president Mobutu met zijn programma “Authenticité”, waarbij hij de naam van het land, “Congo-Kinshasa”, verandert in “Zaïre”. Dat is een lokale naam voor de rivier Congo. Zijn eigen naam verandert hij in “Mobutu Sese Seko Kuku Ngbendu wa Zabanga”. Franco levert ook een bijdrage aan “Authenticité” door zijn eigen naam te veranderen in “L’Okanga La Ndju Pene Luambo Luanzo Makiadi”.

Door het grote succes van de band, in Zaïre, en ook in de rest van Afrika en de wereld, nemen de inkomsten van de band enorm toe. Weliswaar gaat het grootste deel van deze inkomsten naar Franco en in mindere mate naar de overige bandleden. Daardoor is Franco, omstreeks 1975, een van rijkste inwoners van Zaïre. Hij investeert in vastgoed in zijn eigen land, in België en in Frankrijk. Hij bezit de 4 grootste en populairste nachtclubs in Kinshasa. In Un-deux-trois, de grootste daarvan speelt hij elk weekend voor een volle zaal.

Sam Mangwana is diverse keren lid geweest van TPOK Jazz. Daarnaast heeft hij enkele albums samen met Franco geproduceerd. Zo ook in 1989 het album “For Ever”. Franco lijdt dan al aan AIDS. Op 12 oktober 1989 sterft hij in Brussel aan deze ziekte. Zijn lichaam wordt naar Zaïre gevlogen, waar hij, na vier dagen van nationale rouw, een staatsbegrafenis krijgt.

 

 

 

  1. Franco & TPOK Jazz: Nani apedalaki te ?, auteur: Franco, Single CEFA 215 /
    CD Mujos, Simaro et Kwamy 1960-1961-1962, Sonodisc CD 36511, 2’45
  2. Franco & TPOK Jazz: Jalousie ya nini na ngai, auteur: Mulamba Joseph Mujos, 78 RPM Surboum African Jazz O.K. 11 / EP Editions Veve VV 250 /
    CD Mujos, Simaro et Kwamy 1960-1961-1962, Sonodisc CD 36511, 2’38
  3. Franco & TPOK Jazz: Ele wa bolingo, auteur: Mulamba Joseph Mujos,
    EP Editions Veve VV250/CD Mujos, Simaro et Kwamy 1960-1961-1962, Sonodisc CD 36511 2’39
  4. Franco & TPOK Jazz: Motema na M.J., auteur: Mulamba Joseph Mujos, Single Surboum African Jazz OK.14 /CD Mujos, Simaro et Kwamy 1960-1961-1962, Sonodisc CD 36511, 2’51
  5. Franco & Vicky & T.P.O.K. Jazz: Monoko oyo ezali na ngai, auteur: Vicky Longomba, Single ASL 7 – 3090, 1963 / CD Franco & Vicky 1963/65/66, Sono CD 36521, 5’06
  6. Franco & Vicky & T.P.O.K. Jazz: Mbanda ozwi kizungu zungu, auteur: Franco, 1963, CD Franco & Vicky 1963/65/66, Sono CD 36521, 3’44
  7. Franco & Vicky & T.P.O.K. Jazz: Fungola ngai pardon mama, auteur: Vicky Longomba, 1963, CD Franco & Vicky 1963/65/66, Sono CD 36521, 2’54
  8. Franco & Vicky & T.P.O.K. Jazz: Semba mbawa semba dibu, auteur: Ganga Edo, 1963, CD Franco & Vicky 1963/65/66, Sono CD 36521, 3’28
  9. Franco & Le T.P.O.K. Jazz: Nzube oleka te, auteur: Youlou Mabiala, Single Editions Populaires 101 Fiesta 51.156 B / CD Franco & Le T.P.O.K. Jazz 1971-1972, 1972, Sonodisc CD 36581, 4’35
  10. Franco & Le T.P.O.K. Jazz: Likambo ya ngana, auteur: Franco, Single Editions Populaires EP 78 / CD Franco & Le T.P.O.K. Jazz 1971-1972, 1972, Sonodisc CD 36581, 5’23
  11. Franco & Le T.P.O.K. Jazz: Tout se paie ici bas, auteur: Franco, CD Franco & Le T.P.O.K. Jazz 1971-1972, 1972, Sonodisc CD 36581, 5’22
  12. Sam Mangwana & Franco & Le T.P.O.K. Jazz: Toujours OK,
    auteur: Sam Mangwana, CD For Ever, 1989, Melodie 387752, 6’43
  13. Sam Mangwana & Franco & Le T.P.O.K. Jazz: Cherie B.B.,
    auteur: Sam Mangwana, CD For Ever, 1989, Melodie 387752, 8’42

 

Met dank aan Muziekweb.

 

Samenstelling:
close
Om deze functionaliteit te gebruiken moet u zijn. Heeft u nog geen account, registreer dan hier.

Maak een account aan

Wachtwoord vergeten?

Heeft u nog geen account? Registreer dan hier.

Pas het wachtwoord aan