Mariama | Concertzender | Klassiek, Jazz, Wereld en meer
Search for:
spinner

Mariama

vr 7 apr 2023 20:00 uur

Muziek van Kouyaté Sory Kandia uit Guinée Conakry en Kouyaté Kandia uit Mali.

De zanger, gitarist, ngoni speler en componist Kouyaté Sory Ibrahima is geboren in 1933 in het dorpje Manta, bij Bodié, op het Fouta Djallon plateau in Centraal Guinée. Normaal wordt hij Kandia genoemd; dat is het verkleinwoord van Ibrahima. Hij komt uit een familie van griots. Van zijn vader, Djeli Mady Kouyaté, leert hij veel over de geschiedenis van zijn volk. Die geeft hem op 6-jarige leeftijd een ngoni (een traditionele 4-snarige gitaar) en leert hem daarop te spelen. Vanaf 1947 gaat Kandia zingen aan het hof van de Almamy van Mamou. Dat was de traditionele leider van een Foula (= Peul) stad in het Zuiden van de Fouta Djallon. Op uitnodiging van een vriend, en met toestemming van deze Almamy gaat hij dan naar de hoofdstad, Conakry. Daar koopt hij eerst een “guitare des blancs”, een akoestische Spaanse gitaar. Tijdens een concert in Conakry, als zijn microfoon uitvalt, legt hij die opzij en zingt hij verder met zijn krachtige stem. Het publiek is verbijsterd en dit maakt hem in één klap beroemd. Temeer daar bij zijn stam, de Malinké, een krachtige stem als een magische gave wordt beschouwd.

Dankzij zijn schitterende stem wordt hij ook bekend buiten de Fouta Djallon en zelfs bij de latere president van Guinée, Sékou Touré, die een groot muziekliefhebber was. Hierdoor gemotiveerd, richt Kandia in Labé (op het Fouta Djallon plateau, destijds de hoofdstad van de Fulani-staat Fouta Djallon) een traditioneel ensemble op van 12 leden. Dan wordt hij ontdekt door de artiest Keita Fodéba. Deze is geboren op 19 januari 1921 in Siguiri, in Noord-Oost Guinée, dat is waar de rivier de Tinkisso uitmondt in de rivier de Niger. Tijdens zijn rechtenstudie in Frankrijk richt hij een theatergroep op voor Afrikanen, en die ontwikkelt zich geleidelijk tot de muziek- en dansgroep “Les Ballets Africains de Guinée”. Kouyaté Sory Kandia sluit zich aan bij deze groep. Met hen heeft hij vele zeer succesvolle tournées gemaakt, eerst in Afrika, daarna in Frankrijk en diverse andere Europese landen en in Amerika. Overigens maakten aanvankelijk diverse stammen in Guinée er bezwaar tegen dat hun traditionele dansen en muziek uitgevoerd werden door leden van een andere stammen. Na de onafhankelijkheid van Guinée in 1958, wordt Les Ballets Africains het nationaal ensemble van Guinée. In 1964 wordt Kandia benoemd tot adjunct-directeur van het Ballet National Djoliba, zoals Les Ballets Africains dan zijn gaan heten. (Djoliba is de Malinké naam voor de rivier de Niger). Dat blijft hij 5 jaar doen. Maar hij blijft niet bij hen zingen. Vanaf 1971 laat hij zich begeleiden door tenorsaxofonist Traore Kélétigui met zijn orkest Kélétigui Et Ses Tambourinis.

Nadat hij in 1974 met zijn 2 vrouwen en 7 kinderen de pelgrimstocht naar Mekka heeft ondernomen, kan hij zich voortaan El Hadj Sory Kandia Kouyaté noemen.

Hij krijgt de leiding over het al in 1961, op initiatief van Sékou Touré, opgerichte “Ensemble Instrumental et Choral de la Voix de la Révolution”. In 1977, op de terugtocht van een optreden met dit Ensemble, sterft Kouyaté Sory Kandia aan een hartaanval. De “stem van Afrika”, zoals hij genoemd wordt vanwege zijn krachtige stemgeluid, is slechts 44 jaar oud gworden.

 

De nummers “Nina”, “Malisadio” en “Chants De Rejouissance” zijn afkomstig uit het repertoire van Les Ballets Africains de Guinée.

Nina” is een liefdeslied voor een meisje.

Malisadio” beschrijft de legende over de vriendschap tussen een meisje en een nijlpaard. Ze doen samen spelletjes, en de bevolking beschouwt het nijlpaard niet meer als vijand en het nijlpaard is ook niet bang voor de mensen. Maar dan komt er een vreemdeling, met een geweer, en die schiet het nijlpaard dood. De rivier kleurt rood van het bloed en uit verdriet zingt het meisje het lied “Malisadio”.

N’na” betekent “mama”. Kandia zingt hier over zijn moeder, die hij eigenlijk nooit gekend heeft, omdat die overleed toen hij nog maar 2 jaar oud was.

In “Conakry” zingt Kandia over de hoofdstad van Guinée, met zijn mooie stranden.

Tinkisso” gaat over een meisje dat water gaat putten in de rivier de Tinkisso; bij thuiskomst ontdekt ze dat ze het doekje voor op haar hoofd vergeten is.  

 

Kouyaté Kandia is een Malinese zangeres geboren in 1959 in Kita, in Mali, als een jelimusa; dat is een vrouelijk griot. Zij is ook kora-speelster. Haar geboorteplaats, Kita, staat bekend om zijn liefdesliederen. En die vormen ook een groot deel van haar repertoire, evenals lofliederen.

Op haar CD Biriko speelt Djelimady Tounkara gitaar. Deze is eveneens geboren in de stad Kita, in een familie van griots. Hij is ook ngoni- en kora-speler. In 1971 voegt hij zich bij de “Rail Band de Bamako”, waar dan Salif Keita de leadzanger is. Deze verlaat in 1973 de band, en in 1978 wordt Djelimady Tounkara de leider van deze band, die in 1979 “Super Rail Band International” gaat heten.

 

Met dank aan Muziekweb in Rotterdam.

En aan Harm van der Wal, voor het beschikbaar stellen van zijn Afrikaanse CD’s.

 

Playlist:

  1. Kouyaté Sory Kandia: Nina, auteur: Kouyaté Sory Kandia, trad., LP Les Ballets Africains de Keita Fodéba, 1959, Disques Vogue CLVLX. 297 / Mélodie Distribution 38204-2, 3’19
  2. Les Ballets Africains & Kouyaté Sory Kandia: Malisadio, auteur: Kouyaté Sory Kandia, , LP Les Ballets Africains de Keita Fodéba, 1959, Disques Vogue CLVLX. 297 / 2012, CD La Voix De La Révolution, Stern’s Music STCD3060-61, 4’20
  3. Kouyaté Sory Kandia: Chants De Rejouissance, auteur: Kouyaté Sory Kandia, trad., LP Les Ballets Africains de Keita Fodéba, 1959, Disques Vogue CLVLX. 297 / 1999, Grand Prix Du Disque 1970, Syliphone Sylla 38203-2, 2’57
  4. Kouyaté Kandia: Kandia Djeli Nana, CD Ngara, auteur: Kouyaté Kandia, 2009, Syllart Production – none, 6’51
  5. Kouyaté Kandia: Sanougnaoule, CD Biriko, auteur: Kouyaté Kandia, 2002, Stern’s Africa STCD1095, 4’01
  6. Super Rail Band De Bamako: N’donikegniba, auteur: Damory Kouyaté, CD Super Rail Band De Bamako, 1992, Indigo LBLC 2500, 5’14
  7. Djelimady Tounkara: M’bématoma, CD Solon Kôno, auteur: Djelimady Tounkara, 2005, Marabi Productions 46810.2, 5’49
  8. Sory Kandia Kouyate & L’Ensemble National Djoliba & Keletigui: N’na, auteur: Kouyaté Sory Kandia, CD La Voix De La Révolution, 2012, Stern’s Music STCD3060-61, 6’23
  9. Sory Kandia Kouyate & L’Ensemble National Djoliba & Keletigui: Conakry, auteur: Kouyaté Sory Kandia, CD La Voix De La Révolution, 2012, Stern’s Music STCD3060-61, 6’09
  10. Kouyaté Sory Kandia & Keletigui Et Ses Tambourinis: Tinkisso, auteur: Kouyaté Sory Kandia, CD La Voix De La Révolution, 2012, Stern’s Music STCD3060-61, 5’33
  11. Kouyaté Sory Kandia: Sakhodougou, auteur: Kouyaté Sory Kandia, LP Kouyate Sory Kandia, 1970, Editions Syliphone Conakry SYL 12 / CD La Voix De La Révolution, 2012, Stern’s Music STCD3060-61, 11’01

 

 

 

Samenstelling:
close
Om deze functionaliteit te gebruiken moet u zijn. Heeft u nog geen account, registreer dan hier.

Maak een account aan

Wachtwoord vergeten?

Heeft u nog geen account? Registreer dan hier.

Pas het wachtwoord aan