Missa Etcetera

Veel Italiaanse niet-liturgische kerstmuziek heeft een pastoraal karakter. Dat is zeker het geval met muziek die in Napels werd gecomponeerd. De kribbe – presebe – en de herders die het kind Jezus komen aanbidden, namen een centrale plaats in het Kerstgebeuren in. Muziekstukken zijn vaak dialogen tussen de engelen en de herders. Het is dus geen wonder dat twee werken daarop betrekking hebben. In La Pastorale van Cristofaro Caresana gaat het om de herders die discussiëren of ze naar Bethlehem zullen gaan om de pasgeboren Jezus te aanbidden. Ze worden daartoe door een engel aangespoord.
De Pastorale van Francesco Durante heeft een vergelijkbare inhoud. Ze begint met een aansporing aan de herders naar Bethlehem te gaan: “Kom naar de kribbe”.
Tussen deze twee werken in klinkt een cantate van Alessandro Scarlatti. Het is één van de honderden cantates die hij heeft geschreven. Die hebben vrijwel allemaal een wereldlijke inhoud, maar enkele stukken hebben als toevoeging cantata pastorale. Eén van die cantates gaan we horen.

Cristofaro Caresana (ca. 1640-1709)
1. La Pastorale a 5 voci e strumenti (Napels, 1670)
Roberta Invernizzi, Roberta Andalò, sopraan. Daniela Del Monaco, alt. Giuseppe De Vittorio, tenor. Furio Zanasi, bas. Cappella della Pietà de’ Turchini olv. Antonio Florio
(cd: “Per la nascita del verbo” – Opus 111 OPS 30-152, 1996)

Alessandro Scarlatti (1660-1725)
2. Non so qual più m’ingombra (H 476), cantata pastorale
Carlotta Colombo, sopraan. Orchestra Ghislieri olv. Giulio Prandi
(cd: “Christmas at the Bethlehem of the West – Music from Santa Maria Maggiore, Rome” – Arcana A587, 2025)

Francesco Durante (1684-1755)
3. Pastorale o Motetto per la nativitate Jesu Christe
Roberta Mameli, sopraan. Ursula Eittinger, mezzosopraan. Andreas Post, tenor. Stephan MacLeod, bas. Kölner Akademie olv. Michael Alexander Willens
(cd: “Neapolitan Music for Christmas” – CPO 777 571-2, 2011)

aamvulling:
Domenico Zipoli (1688-1726)
4. Pastorale
Marco Brescia, orgel
(cd: “Zipoli in Diamantina – Complete Organ Works” – Paraty 269189, 2020)

Afbeelding: Engelen kondigen de geboorte van Christus aan (Govert Flinck) (Wikimedia)