za 25 dec, 14:00 uur – Concertzender Live. Op het podium staat het Modern Jazz Quartet (MJQ). Niet in een club maar in een concertzaal. De musici dragen een smoking. Ze spelen stijlvolle, elegante kamerjazz. In Amerika discussieert men over de vraag: is dit nog wel jazz? Maar in Europa kan het kwartet rekenen op een groot en enthousiast publiek.
In 1960 komt het kwartet voor de derde maal naar Europa voor een reeks concerten. Dit resulteert in het live album European Concert, met opnamen uit Stockholm en Göteborg. De bezetting: John Lewis piano, Milt Jackson vibrafoon, Percy Heath bas en Connie Kay drums.
Lewis, oprichter en leider van het MJQ, tekende voor een groot deel van het repertoire. In zijn stukken verwerkt hij elementen uit de klassieke muziek, zoals contrapunt, imitatie en orgelpunt. En naast de improvisatie is er relatief veel ruimte voor strak gearrangeerde passages. Het pianospel van Lewis is introvert, bedachtzaam, cool. Bij hem zelden vertoon van snelheid en virtuositeit. Zijn begeleiding tijdens de solo’s van Jackson heeft ook meestal een melodische component. Lewis’ controle, ook over het totale kwartetspel, is maximaal.
Vibrafonist Milt Jackson daarentegen is niet spaarzaam met zijn noten. Hij zorgt voor de hogere snelheden in de improvisaties.
Django is een van de repertoirestukken van het MJQ. Componist John Lewis droeg het op aan zijn vriend, de gitarist Django Reinhardt. Het stuk bevat enkele herhaalde passages met een ‘orgelpunt’ – de bassist houdt één enkele toon langdurig aan, terwijl de akkoordwisselingen gewoon hun gang gaan.
In Vendome zijn diverse kenmerken van Barokmuziek – zeg: ‘Bach’ – verwerkt. De beginmelodie van de vibrafoon wordt door de piano geïmiteerd, op de manier van een fuga. De harmonische vormgeving en het modulatieschema zijn eveneens klassiek. En nog zo’n baroksignatuur: het stuk staat in mineur, maar eindigt in majeur.
Bags’ Groove is een blues van vibrafonist Milt Jackson. (‘Bags’ was zijn bijnaam, en verwijst naar de zakken onder zijn ogen.) Vanaf de inzet is het spel van vibrafoon + piano polyfoon: Jackson speelt het thema, Lewis laat tegelijkertijd een tegenmelodie horen. Verderop etaleert Lewis een stevige bluesy aanpak. Op driekwart van het stuk komt er nog een verrassende wending die overgaat in het afsluitende beginthema.
(Nog nooit muziek van het MJQ gehoord? Proberen!, deze beschaafde, kwalitatief hoogstaande cooljazz.)
Concertzender Live – een programma van Jaap van de Klomp
