Een nacht in Tibet! In de maand mei wordt de Olympische fakkel naar het dak van de wereld vervoerd. Het hoogtepunt van de fakkeltocht is de beklimming van de Mount Everest, in het grensgebied tussen Tibet en Nepal. Sinds op 14 maart in Tibet en naburige Chinese provincies rellen uitbraken, staat de organisatie van Beijing 2008 onder hoogspanning. De kleine protesten bij de ontsteking van het Olympisch vuur in Griekenland, hebben de spanning verder doen stijgen. Recente berichten wijzen uit dat de “back-up”-vlam onderweg al een paar keer goed van pas is gekomen.
We laten vannacht non-stop muziek horen uit Tibet, of van Tibetanen die zich elders gevestigd hebben. Het is de Chinese ethnomusicoloog Jizeng Mao die zich met name heeft ingezet om de Tibetaanse muziek te conserveren. Hij beschouwt de traditionele Tibetaanse muziek als een edelsteen van de Chinese muziek, vanwege haar unieke en lange geschiedenis. Uit zijn collectie The Music of the Minorities in China uit 1995 laten we een aantal delen horen. Verder draaien we natuurlijk ook gezangen van Tibetaanse monniken waaronder die van de Gyuto Monks- met als speciale gast Chris Hinze. En we beginnen met moderne, westerse klanken die niet gespeend zijn van een ideologisch gedachtengoed.
1. We luiden de nacht in met een Westers geluid en de moderne mantra: What AboutMe van Sakyong Mipham Rinpoche (www.mipham.com/sakyongmipham.php). Sakyong Mipham Rinpoche is een hoge Tibetaanse lama (leraar) en hoofd van Shambhala, een belangrijke Tibetaanse school in het Westen. Met dit nummer zegt Sakyong Mipham Rinpoche “Wil je gelukkig zijn, verschuif dan je focus van ‘What about me’ naar ‘What about you!’”
1. ‘What About Me’, Sakyong Mipham Rinpoche 5’25 2. ‘Come and Dance’ Sakyong Mipham Rinpoche 5’30
2. De cd Ama van Yungchen Lhamo is uitgebracht in 2006 op Peter Gabriel’s label Real World. Op de cd wordt Lhamo’s virtuoze zangkunst gedragen door een creatieve mix van traditionele en hedendaagse muziek. Ze wordt bijgestaan door: Mamadou Diabate op kora en Joy Askew in het lyrische ‘Tara’ en Annie Lennox in ‘Fade Away’.
CD ‘Ama’ Yungchen Lhamo, Realworld CDRW 132
1. Ranzen (4:31)
2. Gebu Shere (4:49)
3. Om Mani Padme Hung (4:37)
4. Tara (5:06)
5. 9/11 (4:47)
6. Look Down On Us (4:38)
7. Nyebe Nilam (4:31)
8. Someday (3:39)
9. Fade Away (6:19)
10. Lhasa (3:14)
Uit de serie The Music of the Minorities in China laten we een aantal delen horen. De collectie is geproduceerd door de Chinese ethnomusicoloog Jizeng Mao. Duizenden jaren lang is de muziek in Tibet een spirituele aangelegenheid en speelt de muziek een belangrijke rol bij ceremonieën en festiviteiten. Jizeng Mao heeft veldopnamen gemaakt in Tibet tussen 1993 en 1994 tijdens onderzoeksreizen naar Tibet. In totaal heeft hij wel 10.000 km afgelegd op zoek naar voorbeelden van alle soorten Tibetaanse muziek. Met deze opnamen hoopt Jizeng Mao de traditionele muziek uit Tibet te conserveren en te introduceren aan de hele wereld.
3. Het Tibetaans boeddhisme is ingewikkeld en veelzijdig. Er zijn vier scholen waar de Dalai Lama het hoofd van is: de Nyingma (old and ancient), de Sakya (gray soil), de Kagya (oral transmission) en de Geluk (the virtuous order). Zij hebben allemaal andere tradities en ook verschillende gezangen. De religieuze muziek kan over het algemeen onderverdeeld worden in melodieën voor de gezangen van sutra’s en instrumentale muziek. De gezangen worden soms begeleid door de bel, drum, koperen hoorn en tuba. Instrumentale muziek wordt vooral opgevoerd tijdens religieuze festivals, rituelen en de uitvoering van Cham (Devil Dance)
CD The Music of the Minorities in China Vol.2, The Religious Music of Tibet. Wind Records TCD-1602
1. Avalokitesvara Scripture (6:34)
2. Individual Scripture (3:21)
3. Scripture Music (15:51)
4. Cham (Devil Dance) Yelow Sect (6:22)
5. Kun-Dgav Rgyal-Mtshan (8:54)
6. Cham (Devil Dance) Red Sect (5:56)
7. Dge-Saskya-Er-Song (4:13)
4. Het volgende album bevat Tibetaanse a capella volksliederen. In het cd-boekje staat verder geen vermelding van de uitvoerenden.
CD The Music of the Minorities in China Vol.4, Tibetan Folk Songs. Wind Records TCD-1604
Kinderliedjes:
1. Song of Rope-Jumping In Lhasa (1:21)
2. Song of Rope-Jumping In Shigatse (0:54)
3. Song of Rope-Jumping In Ngari (0:35)
Wijnliederen, de Tibetanen schijnen nogal van wijn te houden
4. Jian-San Mountain (2:40)
5. The Brilliant Prospects (1:21) Werkliederen: landbouwliederen
6. Song of Picking the Ear of Wheat (3:17)
7. Song of Turning Up the Ear of Wheat (1:52)
8. Song of Treading of the Ear of Wheat (1:20)
Werkliederen: liederen tijdens het werk van een herder
9. Song of Carrying Salt on the Back (2:07)
10. Song of Shearing A Sheep (2:21)
Werkliederen: liederen tijdens het werken op het water
11. Boatsong 1 (0:59)
12. Boatsong 2 (1:12) Werkliederen: liederen bij het bouwen van huizen
13. Princess Wen-Cheng (3:28)
Pastorale- en bergliederen
14. Pastoral Song 1 (0:47)
15. Pastoral Song 2 (1:17)
16. The Moon at Dawn (0:46)
17. The Lucky Shepherd (0:38)
18. Auspicious (1:00)
19. A-Zhong (0:50)
20. Where Is Pleasant Is My Home (0:42)
21. My Brother Is A Shepherd (1:26) Klaagliederen
22. The Plaintive Song Of Ba-Zhen (5:25) Boevenliederen/of heldenliederen
23. Robbers’ Song (1:56)
Diverse deuntjes
24. Ze-Ren-La-Yang-Zhuo (1:55)
25. Ge-Ba-Sang-Song-La (1:14)
26. The Sa-Jia Is Lama’s Holy Place (3:21)
27. The Whool (4:11)
28. Ge-Sang-La (2:43)
29. Zhan-Jiang-Re (3:34)
30. E-Duo-Qing-Mei-Qu-Ze (0:54)
31. The High Snow Mountain (1:13)
5. Hofmuziek in Tibet is ontstaan in de 17e eeuw. De 5e Dalai Lama Lozang Gyatso nodigde Qinghai Gushri Khan uit om het Ganden Phodrang regime te stichten. De koning van Lhadak stuurde een zang- en dansgroep naar Lhasa om respect te tonen aan de 5e Dalai Lama. De Dalai Lama wilde voor speciale gelegenheden een eigen groep paraat hebben. Een uitvoering bestond uit garlu (hofliederen) en gar (hofdansen). De muziek is een gestileerde vorm van volksmuziek. De instrumenten zijn: fluit, luit, dulcimer en gong.
CD The Music of the Minorities in China Vol.5, The Religious Music of Tibet. Wind Records TCD-1605
1. The Holy Place, Lhasa (4:09)
2. Song of Walking (3:51)
3. The Indian Scholar (3:16)
4. Tuo-Luo-Wa (4:40)
5. Golden Gos-Hawk (2:47)
6. Waves of Water (2:06)
7. The Flowing River In La-Xue-Gai Mountain (2:22)
8. The Youth (2:11)
9. The Lucky Princess (3:07)
10. East of India (3:24)
11. Pleasant Sun (2:46)
12. Lang-Zhuo (3:31)
13. My Beautiful Girl (4:37)
14. Get Together (2:08)
15. Auspicious (2:47)
16. Happiness Forever (3:56)
17. Brother’s Home (4:07)
6. Tibetaanse ballades zijn verhalende gezangen. Op de zesde CD staan ballades van verschillende etnische minderheden van Tibet.
CD The Music of the Minorities in China Vol.6, Tibetan Ballad Singing & Minorities’ Music in Tibet. Wind Records TCD-1606
Gesar, zijn liederen die gaan over Koning Gesar, een legendarische held:
1. The War between Hor and Ling (9:29)
Zhegar, gezongen door bedelaars om te zegenen:
2. Zan-chang-du (1:29)
Volksmuziek van de Monpas:
3. Jia-ga-mu (5:36)
4. Suo-ma (1 :47)
5. Le-suo-ma (0 :56)
6. Duo-zhuo-yu (1:14)
7. Greeting Triumphant Return (2:09)
8. Praying (1:05)
Muziek van de Lhopas:
9. Kang-suo (1:51)
10. Harvest (1:20)
11. Jue-lu (1:38)
12. Leaving Home (2:29)
13. Gu-luo (0:39)
14. Where Are You Going? (0:58)
15. Men Cannot Live without the Sun (0:40)
16. The Lovers Are Always Together (0:49)
17. The Superiority of Hai-duo Tribe (2:42)
Muziek van de Sherpas:
18. Ji-bu-la (2:14)
19. Thinking the Favor of Parents (1:45)
20. Girls Do not Want to Leave Their Homeland (1:20)
21. Nian-zhe-lu-xie (3:17)
22. Suo-nan-ba-zha-luo (3:57)
Muziek van de Tengpas:
23. Love Song (9:15)
7. Van Pan Records laten we fragmenten uit de opera Achelhamo (Celestial Female) horen, opgenomen in Lhasa in 1983.
CD Achelhamo, Celestial Female. Parts from Tibetal opera, Pan Records PAN 2046CD
1. Song of Grachen – Ngama Tsering
2. Song of Nangsa I – Namkha
3. Song of Nangsa II – Namkha
4. Song of Grapa Samgru – Tsering Phuntsok
5. Song of Dzongbakyi – Droga
8. Voor de Nederlandse fluitist Chris Hinze was de tour met de Gyuto monniken de meest opmerkelijke ervaring in zijn lange muzikale loopbaan. Het gaf voor hem een extra dimensie om al improviserend op zijn dwarsfluit deel uit te maken van een ceremonie terwijl het publiek toekeek. De cd is een reflectie op wat er zich afspeelde op het podium tussen de monniken en hem.
CD Tibet, Music for Meditation, The Gyuto Monks Live on Tour, featuring: Chris Hinze (1998) Keytone Records KYT 800 CD
1. Prostration to Buddha Shakyamuni (3:31)
2. Pilgrimage to Mount Kailash 1 (5:59)
3. Dorje Wang 1 (12:59)
4. Pilgrimage to Mount Kailash 2 (6:27)
5. Dorje Wang 2 (13:02)
6. Thrul Sol (7:08)
7. Serkyem & Gonpoe Yang 1 (4:46)
8. Serkyem & Gonpoe Yang 2 (13:38)
9. Rabnay and Monlam (4:32)
Deze nacht is tot stand gekomen met dank aan Chime, (European Foundation For Chinese Music Research), Lian Hazewinkel en Jeanette Werkhoven
