Dwarsliggers & Buitenbeentjes

Een platengigant met cultureel verantwoordelijkheidsgevoel.
In 1955 besluit de platenmaatschappij RCA Victor (samen met Capitol, Decca en Columbia dan nog deel uitmakend van The Big Four) om een serie jazz-elpees uit te geven onder de titel The Jazz Workshop. Met deze serie wil RCA Victor de aandacht vestigen op jazzmuziek met een avontuurlijk karakter, op jazz die niet via standaard-formules is voortgebracht. De arrangeurs die voor deze serie worden uitgenodigd krijgen de vrije hand: ze hoeven niet uit te gaan van standaard bezettingen maar ze mogen ook gebruik maken van een strijkers sectie of ongebruikelijke instrumentalisten toevoegen; ze mogen stukken schrijven met een experimentele inslag of zelfs met avant-gardistische neigingen.
De producer Jack Lewis nodigt zeven generatiegenoten uit om aan de slag te gaan met zijn Jazz Workshop-idee: Manny Albam en John Carisi zijn allebei in 1922 geboren, George Russell is van 1923, Hal McKusick is van 1924, Al Cohn en Hal Schaefer zijn van 1925 en de jongste van het stel is Billy Byers (geboren op 1 mei 1927 in Los Angeles).
Deze arrangeurs zijn allemaal getuige geweest van de nadagen van de grote Swing bands en de opkomst van de Bebop. Ze hebben bijna allemaal meegespeeld in die late Swing orkesten en die vroege Bebop bands, of ze hebben ervoor geschreven.
Bij sommige arrangeurs tref je nog overduidelijk sporen van het Swing tijdperk aan; bij Al Cohn, Hal Schaefer en Manny Albam met name, terwijl John Carisi, George Russell en Hal McKusick zelfs alweer bezig zijn om de grenzen van de Bebop te overschrijden. Billy Byers bekleedt een positie tussen de meer traditionele Workshop arrangeurs en de meer avontuurlijke geesten.

De zeven Victor Jazz Workshop leiders genoten hectisch praktijonderwijs.
Zo heeft Manny Albam baritonsaxofoon gespeeld in de big bands van Georgie Auld, Boyd Raeburn en Charlie Barnet, voordat hij in 1950 zich volledig op het arrangeren stortte.
Johnny Carisi maakte als trompettist deel uit van de big bands van Glenn Miller (1943-1946) en Claude Thornhill voordat hij eeuwige roem vergaarde met zijn bijdrage –Israel- aan Birth of the Cool, en zijn drie stukken op de Gil Evans-elpee Into The Hot (Impulse).
George Russell is zijn carrière als slagwerker en drummer begonnen, o.m. in de band van Benny Carter, waar hij al spoedig plaats moest maken voor Max Roach (!), om zich daarna volledig op het componeren en arrangeren te storten. Zo legde de Gillespie big band in 1947 zijn Cubana-Be & Cubana-Bop vast. Hij schreef ook werk voor de big bands van Claude Thornhill, Artie Shaw en Buddy DeFranco. De Engelse componist/criticus Ian Carr beschouwt de Victor Jazz Workshop elpee van George Russell als “one of the most dynamic jazz albums of all time”.
Voordat Hal McKusick als leider meer dan een half dozijn zeer gedenkwaardige elpees vastlegde tussen 1955 en 1958 was hij actief in de saxofoonsectie van de big bands van Boyd Raeburn, Claude Thornhill en Elliot Lawrence en was hij sideman in de groepen van Terry Gibbs en Don Elliott.
Al Cohn leerde waardevolle lessen in de saxofoonsectie van de bands van Georgie Auld, Buddy Rich. Woody Herman en Artie Shaw voordat hij vooral als arrangeur de kost ging verdienen. In een later stadium vormde hij een tenoren-duo met die andere grote Lester Young-discipel Zoot Sims.
De New Yorker Hal Schaefer (piano) ging reeds op zijn vijftiende op tournee met de band van de trompettist Lee Castle, waarna hij aan het eind van een periode van bijna twee jaar bij de band van Ina Ray Hutton aan de West Coast verzeild raakte. Daarna werkte hij o.m. bij de bands van Benny Carter, Harry James en Boyd Raeburn. Hij was ook nog enige tijd de begeleider van Peggy Lee en Billy Eckstine. Ook kwam hij aan de kost als zang coach van Jane Russell, Judy Garland en Marilyn Monroe.
De carrière van Billy Byers vertoont veel overeenkomsten met de loopbaan van de andere Victor Workshop leiders: verbaasde zijn omgeving als wonderkind op de piano, ging over op de trombone, trad toe tot de orkesten van Georgie Auld, Buddy Rich, Benny Goodman, Charlie Ventura en Teddy Powell. Leverde zijn eerste arrangementen aan Georgie Auld, om vanaf 1960 alleen nog maar te componeren en arrangeren. Als componist/arrangeur voor films, nieuws-shows en praatprogramma’s en voor de bombastische openingsmuziek van de Olympische spelen in 1984 in Los Angeles is hij zoetjesaan een gedegen mainstream arrangeur geworden.

Na het vertrek van de bedenker van het Workshop-idee werd het werk aan deel 7 stop gezet
In de loop van 1955 en 1956 komen er zes Jazz Workshop-elpees op de markt. Halverwege de werkzaamheden voor de zevende Workshop-elpee wordt de hele operatie afgeblazen. Hoewel de te verschijnen RCA Victor-elpee al een catalogusnummer toegewezen had gekregen —LPM 1371— zullen de banden met de zeven Carisi-arrangementen pas in 1988 op een cd. worden uitgegeven: The RCA Victor Jazz Workshop—The Arrangers (aangevuld met vijf eerder verschenen Jazz Workshop-stukken van Hal McKusick en vijf stukken die ontleend zijn aan de elpees Insight en Solid Ground door The Rod Levitt Orchestra).
Down Beat was er telkens als de kippen bij om een recensie van de Workshop elpees te publiceren, en daar kregen de arrangeurs, op Hal Schaefer na, minimaal vier sterren als rapportcijfer:
Al Cohn: **** (beoordeeld door Nat Hentoff)
Hal schaefer: *** (Nat Hentoff)
Manny Albam: ****1/2 (Nat Hentoff)
Billy Byers: **** (Nat Hentoff)
Hal McKusick: ***** (Nat Hentoff)
George Russell: ***** (Leonard Feather)
Aan Down Beat heeft het niet gelegen dat de Workshop-serie al na de zesde uitgave werd stopgezet. Vermoedelijk vielen de verkoopresultaten tegen, en bovendien kreeg de auctor intellectualis van het Workshop-project, de producer Jack Lewis, een andere functie.

De Jazz Workshop elpee van Billy Byers: RCA Victor LPM 1269
Billy Byers gebruikt op zijn Workshop-elpee drie verschillende groepen.

Voor de bezetting met de strijkers heeft Byers vier songs uit The Great American Songbook gelicht, die alle vier geschreven zijn in de periode tussen de twee wereldoorlogen, waarbij u dient te verdisconteren dat voor de Amerikanen de tweede wereldoorlog pas begint in december 1941, na de aanval op Pearl Harbor.
Als solisten hoort u Billy Byers (trombone), Jerry Sanfino (altsaxofoon en dwarsfluit) en Moe Wechsler (piano).

Achtereenvolgens hoort u:

* Alone together (1932)
* I see a million people (1941)
* Sunday (1928)
* You’re mine you (1933)

Voor de bezetting met vier trombones heeft Billy Byers vier eigen composities gearrangeerd: levendige, soepel lopende stukken.
De bezetting: Bernie Glow (trompet), Billy Byers, Urbie Green, Fred Ohms en Chauncey Welsh (trombone), Al Cohn (klarinet, tenor- en baritonaxofoon), Moe Wechsler (piano en celesta), Milt Hinton (bas) en Osie Johnson (drums).

Zoals gezegd, vier stukken van Billy Byers:

* Billy Bones
* Chinese water torture
* The great rationalization
* Misty Osie

De vier resterende stukken van deze elpee horen we in sextet bezetting: Nick Travis (trompet), Billy Byers (trombone), Phil Woods (klarinet en altsaxofoon), Moe Wechsler (piano en celesta), Milt Hinton (bas) en Osie Johnson (drums):

* The tickler (compositie van Bill Byers)
* Back in your own backyard
* The funky music box (eveneens een compositie van Byers)
* Thou swell

Tenslotte krijgt u nog vier stukken te horen van de Jazz Workshop elpee van Hal Schaefer. Ook bij deze elpee wordt dezelfde werkwijze gevolgd als bij Billy Byers: drie verschillende groepen die elk vier stukken spelen. En nog frappanter: Hal Schaefer maakt gebruik van dezelfde trombonesectie als Billy Byers, zij het dat deze trombonesectie verzwaard is met een bastrombonist, Tommy Mitchell. Hal Schaefer is de pianist en arrangeur en Milt Hinton en Osie Johnson completeren de ritmesectie.

Dit zijn de vier stukken:

*This one’s for Jack
N.B.: dit stuk heeft Hal Schaefer opgedragen aan de producer Jack Lewis; en wie speelt hier de trombonesolo?; is dat Billy Byers of is het Urbie Green?
Leonard Feather beweert in de oorspronkelijke hoestekst dat het Urbie
Green is, maar ik hoor in deze solo allerlei typische Billy Byers wendingen.
*A song of love (eveneens een compositie van Hal Schaefer)
*Blue skies
*I’m gonna sit down and write myself a letter

De volgende uitzending, zaterdag 11 februari 2023, zal grotendeels gewijd zijn aan de elpee Byers’ Guide, waarop het onverbrekelijke duo Hinton & Johnson weer soepel swingend van de partij zal zijn. Daarna storten we ons op de Europese omzwervingen van Billy Byers, waarbij hij o.m. te maken krijgt met Martial Solal, Kenny Clarke en Wessel Ilcken.