Roots & Routes

Guy Clark (1941, Monhans, Texas) was in die singer-songwriters’ scene een centrale figuur. Hij en zijn kring maakten poëtische, eerlijke songs met literaire diepgang — geen commerciële country, maar sobere, akoestische muziek vol Texaanse roots, blues en folk.

Vriend en mede-singer-songwriter van Clark was Townes Van Zandt (1944, Fort Worth, Texas). Zowel Townes als Guy weigerden concessies te doen aan de commercie en dat hoor je. Het nummer My Favorite Picture of You schreef Clark over een echte foto, van zijn echte vrouw, in een gewone situatie. Niks bijzonders, zou je zeggen, maar vergeleken met de strak geproduceerde lopendebandliedjes uit Nashville waren dit soort onopgesmukte liedjes iets nieuws. De uitvoering die we draaien is uit 2013, drie jaar voor Clarks dood. Zijn vrouw Susanna, over wie het gaat, was toen al overleden.

Clark vertrok eind jaren ’60 naar California om daar een carrière op te bouwen. Naast zijn muzikale werk, werkte hij ook in de Dopyera Brothers Dobro factory. Gitaren bouwen en repareren bleef hij decennia lang naast zijn muzikale carrière doen – er moest ook brood op de plank. In California kwam zijn succes niet van de grond en in 1971 vertrok hij alsnog naar Nashville. Daar zat je als singer-songwriter nu eenmaal het dichtst bij het vuur.

Over dat vertrek schreef hij misschien wel zijn bekendste nummer: L.A. Freeway.  Het nummer Texas 1947 – over een klein dorpje dat uitloopt om de streamliner (een snelle, aerodynamische trein) te zien langs razen – schreef hij al eerder, maar hij bracht het pas in de jaren ’70 uit. Een mooi voorbeeld van Guy als meester in het verhalen vertellen. De opbouw is indrukwekkend, en de tekst is zeer beeldend geschreven.

En dan was er dus ook ene Townes Van Zandt, afkomstig uit een welgestelde Texaanse familie. Tegenwoordig geldt hij als een van de groten, maar vroeger kon je zijn platen amper vinden. Hij schreef liedjes als de beste, zong ze zo on-mooi als maar kon en leefde het leven van een hobo – altijd onderweg, crashend op de banken van vrienden. Hij was bipolair, dronk daarbij veel, heel veel, en gebruikte ook veel drugs. Townes was het ‘lijdende genie’, zou je kunnen zeggen. Gedurende zijn carrière zong hij voornamelijk in de kleine gelegenheden, zoals cafés met een podium en in zalen voor maximaal een paar honderd man. Op de radio werd hij nauwelijks gedraaid. Aan zijn nummers lag het niet, want anderen sloegen wel aan met zijn nummers. Met het mooie Pancho and Lefty hadden Willie Nelson en Merle Haggard in 1983 een grote hit en voor Emmylou Harris met Don Williams was zijn If I Needed You in 1981 een succes.

Er waren meer zelfdestructieve singer-songwriters actief, bijvoorbeeld Blaze Foley (echte naam Michael David Fuller), drinkebroer en vriend van Townes Van Zandt. Hij werd ook wel de ‘Duct Tape Messiah’ genoemd, omdat hij zijn cowboyhoed, cowboylaarzen, jasjes, en alles wat stuk ging, plakte met de beroemde grijze tape. Foley had een droevige stem, zoals te horen in Picture Cards Can’t Picture You, en een droevig, kort leven. Hij werd op een avond – nog geen veertig jaar oud – doodgeschoten door de zoon van een drinkmaat. Ook Foley’s nummers hadden meer succes in uitvoeringen van anderen. John Prine, bijvoorbeeld, coverde succesvol Foley’s Clay Pigeons. Met Iris Dement zong Prine het door hemzelf geschreven, grappige In Spite of Ourselves.

Guy Clark was getrouwd met Susanna Talley, beeldend kunstenaar en songwriter. Townes Van Zandt was op hun bruiloft (op de boot van weer een andere relatief onbekend gebleven singer-songwriter van formaat: Mickey Newbury) en vanaf toen waren Guy, Townes en Susanna een soort drie-eenheid. Ze leefden zelfs een tijd met elkaar in Guy en Susanna’s huis in Nashville. Daar, om de keukentafel, kwam de hele club singer songwriters – vaak uit Texas – samen om songs te delen, te schrijven en muziek te maken. Wat ze aan elkaar bond, was de liefde voor de song. En van drinken hielden ze ook wel.

Een van die bevriende songwriters was Jerry Jeff Walker, singer-songwriter van folk en country songs van het genre ‘progressive country’ (een van de labels van de muziek die we vandaag horen). Van zijn hand is het beroemde liedje Mr. Bojangles. De eersten die er een hit mee hadden waren The Nitty Gritty Dirt Band, maar het werd ook zeer bekend door uitvoeringen van Sammy Davis Jr. en Nina Simone. In de cirkel rond Clark coverden ze ook graag elkaars nummers. Like a Coat From the Cold, hier gezongen door Jerry Jeff Walker, werd geschreven door Guy Clark.

Guy en Townes waren voor velen rond die keukentafel in Nashville mentor en inspiratiebron. Hun grootste discipel was Steve Earle, die al op zijn 19de in de keuken aanschoof en er een levensstijl à la Townes Van Zandt op nahield (later werd hij clean). Zijn muziek gaat van folksy tot countryrock. Zijn eigen Mercenary Song komt uit zijn beginjaren, en hij zingt ook Rita Ballou, wat dan weer van Guy Clark is.

Earle noemde zijn zoon naar zijn voorbeeld Townes Van Zandt. En die Justin Townes Earle, werd zelf ook weer een erg goede singer-songwriter, die helaas net zo’n leven leidde als Townes en zijn eigen vader. In 2020 stierf hij door een onbedoelde overdosis. Zijn Harlem River Blues, is een vrolijk klinkende gospel, totdat je wat beter naar de tekst luistert: “Lord, I’m goin’ uptown to the Harlem River to drown, Dirty water gonna cover me over, And I’m not gonna make a sound.”

Guy Clark nam Fort Worth Blues op, een nummer over Townes Van Zandt. Het werd geschreven in 1997, door Steve Earle, kort na het overlijden van Townes, pas 52 jaar oud. Guy Clark maakte de aanwezigen op de afscheidsdienst aan het lachen toen hij zei: “I booked this gig 30 years ago.” Het zegt wel iets over de zorgen die velen over Townes hadden toen hij nog leefde. Daarna zong Clark Don’t You Take it Too Bad. Het is net als To Live’s To Fly (met harmony vocals van Emmylou Harris) een relativerend en troostrijk nummer, geschreven door Townes Van Zandt, een echte musicians’ musician – en dat betekent dat collega’s je heel hoog hebben zitten – en het grote publiek vaak je vaak niet kent.

De documentaire Heartworn Highways, uit 1976, geeft een prachtig beeld van de muzikanten en music scene rond Guy Clark en Townes Van Zandt.

Over Townes Van Zandt werd in 2004 een mooie documentaire gemaakt: Be There To Love Me: A Film About Townes Van Zandt. Ook daarin komen mensen uit die singer-songwriter’s cirkel weer langs, maar dan vele jaren later. En over Guy Clark verscheen in 2021 de documentaire Without Getting Killed or Caught

Afspeellijst

1. Guy Clark – My Favorite Picture of You – 3:32
   (CD: Guy Clark, My Favorite Picture of You, 2013)
   Achtergrondzang en bas: Bryn Davies

2. Guy Clark – L.A. Freeway – 4:59
   (CD: Guy Clark, Old No. 1, 1990)

3. Guy Clark – Texas 1947 – 3:13
   (CD: Guy Clark, Old No. 1, 1990)

4. Townes Van Zandt – Pancho and Lefty – 3:43
   (CD: Townes Van Zandt, The Late Great Townes Van Zandt – 2013)

5. Townes Van Zandt – If I needed you – 3:51
   (CD: Townes Van Zandt, The Late Great Townes Van Zandt – 2013)

6. Blaze Foley – Picture Cards can’t Picture you – 4:51
   (CD: Blaze Foley, Live at the Austin Outhouse – 2000)

7. John Prine & Iris Dement – Inspite of Ourselves – 3:33
   (CD: John Prine – In Spite of Ourselves, 2000)

8. Jerry Jeff Walker – Mr. Bojangles – 3:58
   (CD: Jerry Jeff Walker, Mr. Bojangles: The Atco/Elektra Years, 2020)

9. Jerry Jeff Walker – Like a Coat From the Cold – 3:33
   (LP: Jerry Jeff, Ridin’ High’, 1975)

10. Steve Earle – Mercenary Song – 2:39
    (CD: Steve Earle, Train a comin’, 1995)

11. Steve Earle – Rita Ballou – 3:12
    (CD: Steve Earl and The Dukes, Guy, 2019)

12. Justin Townes Earle – Harlem River Blues – 2:48
    (CD: Justin Townes Earle , Harlem River Blues, 2010)

13. Guy Clark – Fort Worth – 4:32
    (CD: Guy Clark, Cold Dog Soup, 1999)

14. Townes Van Zandt – Don’t you take it too bad – 3:15
    (CD: Townes Van Zandt, Live at the Old Quarter Houston, 1989)

15. Townes Van Zandt – To Live’s to Fly – 3:22
    (CD: Townes Van Zandt, Live at the Old Quarter Houston, 1989)

Met dank aan Muziekweb.