Het verhaal Muziek

Vanouds zag je in programmaboekjes vooral het verhaal van de maker: Mozart was zo-en-zo-oud toen hij dit schreef, kreeg de opdracht van die-en-die. De laatste decennia komt er nog een ander perspectief op: dat van de tijd waarin het werk geschreven is. Een muziekstuk is niet gewoon een muziekstuk, maar ook een kind van zijn tijd. Er is een reden waarom de muziek van de zeventiende eeuw anders klinkt dat die van de achttiende eeuw, en dat heeft ook sociologische redenen. Met zo’n blik leeft de muziek voor je ogen en oren op. Ineens zie je de mensen en de cultuur voor je die deze prachtige werken mogelijk hebben gemaakt.

Purcell kwam op in een tijd dat het puriteinse (schrik)bewind van vader en zoon Cromwell net voorbij was. Voor het eerst in jaren was de muziek uit Frankrijk en Italië weer welkom. Er kwam in Engeland een explosie aan vocale en instrumentale muziek op gang. Vaak speelden de Engelsen de muziek van het continent, maar ook binnenlands werd muziek geschreven. Van die componisten stak Purcell zeker met kop en schouders boven de rest uit. We horen verschillende van zijn schitterende instrumentale composities die de flirt met vooral Italië overduidelijk laten horen. Het geheel wordt omlijst met fragmenten uit de dagboeken van Samuel Pepys, de schrijver die berucht werd met zijn uitspraak “methinks the Devil shits Dutchman” maar vooral een uitgebreid beeld van de Engelse samenleving in zijn eeuw geeft.

Een nieuwe eeuw en de muziekmode is weer veranderd. Engeland heeft nu geen componist van het formaat Purcell, maar Londen trekt wel grote componisten aan. De grootste is natuurlijk Georg Friedrich Händel. Van eigen bodem komt Thomas Arne. Als u hem kent, kent u hem van “Rule Brittannia”. Maar natuurlijk heeft hij meer geschreven. Hier horen we hem als componist van een cantate rond Sappho, een van de meest bewonderde vrouwen uit de oudheid.