Schumann, zijn vrouw & vrienden

Een groot componist word je niet alleen door aanleg. Ook geboren worden in de juiste tijd en de juiste omgeving is van cruciaal belang. Als alles (en iedereen) dan bij elkaar komt, gebeuren er wonderschone dingen.

Felix Mendelssohn en Robert Schumann waren in dezelfde streken actief (grofweg het huidige Bundesland Sachsen) en waren verwante geesten. Althans: tot op zekere hoogte. Schumann dook, in het spoor van Schubert, vol een nieuwe stijl in, die ‘romantiek’ zou gaan heten. In de plaats van sonates en opera’s kwamen nu karakterstukken en liederen. Mendelssohn, dirigent van het Gewandhausorchester in Leipzig, was meer aan de traditie gebonden, maar ook bij hem vinden we de geest van de romantiek terug.

Robert Schumann was al dik in de twintig toen hij Clara Wieck leerde kennen. Clara had familiebanden met Mozart en Weber (over juiste tijd en omgeving gesproken) en wist ondanks haar jeugdige leeftijd dat Schumann was wat zij zocht – persoonlijk, maar vooral ook muzikaal. Als componiste was ze misschien geen oorspronkelijk genie, maar ze had geen enkele moeite om de zeer geavanceerde stijl van haar man na te volgen. Vaak publiceerden ze samen, zonder erbij te vertellen welk stuk van wie was. Zelfs kenners konden het verschil nauwelijks horen.

In zijn late jaren ging Schumann geestelijk sterk achteruit (vermoedelijk door een oude syfilis) en werd hij steeds conservatiever. Er waren intussen nog veel moderner componisten opgestaan, zoals Wagner, en hun werk stond hem tegen. Clara was dezelfde mening toegedaan. In hun laatste jaren samen trokken ze veel op met de jonge Johannes Brahms, op wie ze hun hoop voor de toekomst vestigden. Na Roberts dood onderhielden Clara en Johannes een innige vriendschapsband, en misschien (dat zullen we nooit weten) wel meer…

In dit concert horen we een ruime selectie aan werk van deze vier componisten. Robert Schumann staat hierbij centraal: we horen niet alleen zijn cyclus Frauenliebe und -leben maar ook zijn Vier duetten en zijn Drie romances voor piano en viool. Ook Clara is redelijk ruim bedacht. Mendelssohn en Brahms zorgen vooral voor gastbijdragen.

Afspeellijst

1. Robert Schumann – Vier Duette opus 34
2. Clara Schumann – Drei Romanzen opus 22
3. Felix Mendelssohn Bartholdy – Zwei Gesänge
4. Clara Schumann – “Liebeszauber” (nr. 3 uit Sechs Lieder opus 13)
5. Johannes Brahms – Zwei Gesänge opus 91
6. Robert Schumann – Drei Romanzen opus 94
7. Robert Schumann – Frauenliebe und -leben opus 42