Ton de Leeuw

Ton de Leeuw (1926-1996) was een van de belangrijkste Nederlandse componisten van de 20e eeuw. Hij studeerde in Nederland compositie bij Henk Badings, Louis Toebosch en Everhard van Beijnum en in Parijs bij Olivier Messiaen. Naast componist was hij ook docent, muziekregisseur en publicist. In zijn muziek zijn veel niet-westerse invloeden te horen.

Het eerste werk op het programma, Spatial Music IV, is een hommage aan Igor Stravinsky. De Leeuw zelf zegt hierover onder andere het volgende:

“Spatial Music IV […] valt in de serie van gelijknamige werken (Spatial Music I-III) waarin de ruimtelijke opstelling der musici een wezenlijke rol is gaan spelen in het verloop van de muziek. De musici nemen drie basisopstellingen in.
Deze opstellingen, en de verplaatsingen daartussen, gaan gepaard met evenzoveel verschillende muzikale geaardheden. Om slechts de twee uitersten aan te geven: bij de grootste ruimtelijke spreiding is er sprake van een samenspel van geheel onafhankelijke partijen. De spelers zijn als het ware geïsoleerd van elkaar, en slechts verbonden door dezelfde aangegeven tijdslimieten.
Het andere uiterste brengt een ‘inkrimping’ van alle musici om de vleugel heen – de klassieke opstelling dus – en dit is het moment waarop een Strawinsky-koraal wordt gereciteerd; een muziek dus, waarin alle stemmen op klassieke wijze nauw op elkaar zijn betrokken.
Er zijn twaalf spelers; een gedeelte daarvan met een keuzemogelijkheid uit verschillende instrumenten. Evenals in Spatial Music I is er sprake, niet van improvisatie, maar van geleide interpretatie: de notentekst is het geraamte waarop en waar omheen de speler binnen nauwkeurig aangegeven grenzen versieringen, kleuren en dynamische schakeringen kan aanbrengen. Hij moet daarbij zorgvuldig zijn instrumentale mogelijkheden afwegen. De vrijheid en autonomie die hij daardoor kan krijgen, is zeer wel vergelijkbaar met die, welke nog heden in de grote Aziatische muziekculturen in gebruik is.”