De VOC. Je kunt er van alles van vinden, maar voor liedjes heeft ze wel gezorgd.
Nederland was in de Gouden Eeuw een mekka voor schilderkunst, dat is bekend. Ook de bouwkunst bloeide. De literatuur deed het ook goed – ook al leest geen mens de boeken van Vondel en Hooft nog, hun namen zijn bekend gebleven. Maar in de muziek heeft de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden niet zo’n grote rol kunnen spelen.
Het is er wel hoor, hofmuziek van lokale betekenis en zettingen van de Geneefse psalmen. En natuurlijk hebben we Sweelinck, die nog steeds ondergewaardeerd is. Maar de echte schat zit in de volksmuziek. Nederland, vooral Amsterdam, barstte van de uitgeverijen, die maar wat graag liedboekjes en liedbladen uitgaven. Zodoende weten we ontzettend veel van wat onze voorouders in de zeventiende en achttiende eeuw zongen.
Louis Peter Grijp (1954-2016) wijdde zijn leven aan dit repertoire. Hij bracht het in kaart, onderzocht het – en voerde het zelf uit, met zijn Camerata Trajectina. Er zijn van dit repertoire aanzienlijk meer teksten dan melodieën bewaard. Soms staat er boven een tekst wel ‘op de wijs van …’, maar wat nu als we dat origineel niet kennen? Door eindeloos onderzoek wist Grijp de tekst altijd wel aan een melodie te koppelen. En wie aan zijn onderzoek nog mocht twijfelen, raakte wel overtuigd als hij de uitvoeringen hoorde.
Naarmate er meer liederen bekend raakten, ging de Camerata steeds vaker themaprogramma’s maken. Hier horen we een programma rond een zeer Hollands en tot de verbeelding sprekend thema: de VOC. De droom van velen in ons landje. Je moest maanden op een schip met eten waar je niet goed van werd, je schip kon vergaan, de cultuur was bikkelhard en Batavia was een broeinest voor tropische ziektes. Maar je had de halve wereld gezien en je onttrokken aan een saai en vaak armoedig leven in het Hollandse veenmoeras. De dromen, het avontuur, maar ook de gevaren en ontberingen – alles sprak tot de verbeelding. Geen wonder dat er liedjes te over zijn. Sommige liederen gaan over het inschepen en ronselen, vele over het leven op zee, sommige lijken uit Indië zelf te stammen en ten slotte zijn er ook nog liederen over de blijde thuiskomst aan het Damrak. Alles bijeengezocht, gearrangeerd en geleid door de bekwame handen van Louis Grijp.
