De Nacht: Wereld

1- De naam Toeareg komt waarschijnlijk van ‘Targa’, de naam die zij zelf geven aan de regio Fezzan in Libië. Veel Toearegstammen traceren hun oorsprong naar deze streek, of streken in Noord-Algerije en Zuid-Marokko, met name de Tafilalt. Uit hun taal, het Tamasheq, valt op te maken dat de Toeareg in ieder geval contact hebben gehad met Romeinse en Fenicische bewoners van Noord-Afrika, voor zij in zuidelijke streken belandden. De Toeareg kennen een eigen schrift – het Tifinagh – dat direct van het Fenicisch alfabet is afgeleid. In Mali hebben de Toeareg een op het Latijnse schrift gebaseerd alfabet. In de Sahara en Sahel ontwikkelt zich eind 20ste eeuw een eigen muziekstijl bij bands die zich vormen vanuit de Toearegs, of de nomadische Berberstammen die leven in het Noord-Afrikaanse woestijngebied. Bezwerende, als kamelen deinende ritmes vermengen zich daarbij met kronkelende Arabische melodieën en rauwe blues- en rockgitaren.
CD. Hoggar – musiques des Touarag.
LABEL: Chant du Monde (1994), code: LDX274974. VIDEO

2- Het duo Toumast.
Het woord Ishumar was de benaming voor de vele Toeareg-mannen in het zuiden van Algerije die van stad naar stad trokken, op zoek naar werk. De meeste van hen waren vluchtelingen, die hadden gevochten tegen de regimes van Mali en Niger. Omdat ze gezocht werden trokken ze de grens over. Net als de mannen van Tinariwen was Moussa Ag Kenya, de oprichter van Toumast, ook een Ishumar. In 1993 raakte Moussa gewond en vertrok hij naar Frankrijk. Daar ontmoette de gitarist de producer Dan Levy en met hem nam hij een album op met negen songs die al snel onder je huid kruipen. Het album Ishumar is kaal en hypnotiserend, vol funky bassen en scherpe gitaren.
CD. Ishumat – Toumast.
LABEL: Le Village Vert (2007), code: 5413356375879. VIDEO

3- Tinariwen.
De roerige geschiedenis van de Toeareg, het nomadenvolk uit de Sahara, is er één van een lange strijd tegen vreemde overheersers. De leden van Tinariwen, opgericht in 1982, beleden die strijd niet alleen met woorden, maar mengden zich ook in de gewapende strijd tegen de regering van Mali. Na de wapenstilstand van 1995 besloten de leden zich fulltime toe te leggen op hun muziekcarrière en met succes. Tinariwen werd ‘ontdekt’ door een Franse boeker, die de band voor optredens naar Europa haalde, waarna een opvallende zegetocht volgde. Het geluid van de band is op het eerste gehoor net zo ontoegankelijk als de woestijn waarin de bandleden opgroeiden. Het spel van de drie gitaristen heeft veel overeenkomsten met de blues.
CD. Aman iman : Water is life – Tinariwen.
LABEL: Universal Records (2007), code: 00602498439913. VIDEO

4- Etran Finatawa.
Niger is cultureel gezien zeer divers omdat er maar liefst elf verschillende etnische groepen leven. Als een symbool van vrede en verzoening verenigden musici van twee uiteenlopende nomadenstammen, de Touaregs en Woodabe, zich in de groep Etran Finatawa. Bijzonder is hun meerstemmige zang en afwezigheid van instrumenten. De gesluierde Touaregs, kamelenhouders, gebruiken voor hun repetitieve liederen instrumenten als violen en percussie. In Etran Finatawa, wat “Sterren van traditie” betekent, worden deze traditionele instrumenten aangevuld met elektrische gitaren. Het album Introducing Etran Finatawa wordt in een krachtige, hypnotische stijl vertolkt de groep liederen over herkenbare onderwerpen als   vee, overleven, de islam, schoonheid, liefde en een kamelenrace.
CD. Introducing Etran Finatawa – Etran Finatawa.
LABEL: World Music Network (2007), code: INTRO 10CD. VIDEO

5- Mdou Moctar.
Hij behoort tot de eerste generatie Toerag- en woestijnbluesartiesten. Maar zanger en gitarist Mdou Moctar vond pas wereldwijd erkenning na zijn hoofdrol in de Nigeriaanse film Akounak Tedalat Taha Tazoughai. Zijn album Afrique Victime verschijnt nu op het Amerikaanse Indie-label Matador. Met een klassieke rockbandbezetting achter zich, staat Mdou Moctar met een been in de Toeragmuziek en het andere in de psychedelische Amerikaanse rock. De band geeft hem een bezwerende basis voor zijn slangachtige gitaarspel. Dat kan flink, soms bijna Jimi Hendrix-achtig tekeergaan. De zang bestaat vaak uit felle chants (het ritmisch spreken of het zingen van woorden of geluiden) van de gehele band en kaart onrecht aan. Het geeft lading aan de rauwe en hypnotische woestijnrock van deze bijzondere artiest.
CD. Afrique victime – Mdou Moctar.
LABEL: Matador Records (2021), code: OLE1614CD. VIDEO

6- Bombino.
Dit album is opgenomen tijdens zijn optreden in de Melkweg in 2019. Bombino is een van de grootste gitaristen en artiesten uit de Sahara en Sahel regio van Afrika. Geboren in 1980 in een nomadische Tuareg familie in de buurt van Agadez, Niger, aan de rand van de Sahara. Toen Bombino net twaalf jaar oud was, moest zijn familie vluchten naar Tamanrasset om het dreigende rebellengeweld te ontlopen. Bombino  leerde gitaar spelen en in korte tijd groeide hij uit tot een lokale legende, tot uiteindelijk ook critici buiten Afrika zijn spel begonnen te waarderen. In 2007 gebeurt er iets tragisch:  twee van zijn bandleden worden vermoord door het leger van Niger. Ongeacht de uitdagingen die het leven hem stelt, gaat Bombino door met zijn missie om muziek te gebruiken om liefde, begrip en de schoonheid van de Toearegcultuur over de hele wereld te verspreiden.
CD. Live in Amsterdam – Bombino.
LABEL: Partisan Records (2020), code: PTKF2188-2. VIDEO

7- Imidiwen (vrienden) komt uit het noorden van Mali, maar vanwege de inzet van een aantal ongebruikelijke instrumenten, vindt de groep een originele niche. Luister maar naar track 3: Coeur Déchiré, een nummer waarin de combinatie van een fladderende klarinet, een stuwende gitaarlijn en de dwingend-repetitieve ritmes absoluut werkt. En zo zit er in elk nummer wel een verrassing, zoals een hypnotiserende drumsolo van track 4: Tamiditin Ouali en de zigeunerbrass-achtige blazers in track 6: Appel à mes Soeurs.
CD. Image de Kidal – Imidiwen.
LABEL: L’Autre (2012), code: 4IMDW501. VIDEO

Met dank aan: